Παρασκευή 5 Αυγούστου 2016

Αισθητά-Νοητά


                                            Η μύτη μιας βελόνας με μικροσκόπιο,διακρίνονται άτομα

Η Κβαντομηχανική είναι περισσότερο ένας τρόπος να σκέφτεσαι τον φυσικό κόσμο παρά μια εξήγησή του... Χιλιάδες εφαρμογές  της καθημερινότητας στηρίζονται σ' αυτή, όπως το cd, τα lazer, η νανοτεχνολογία, όμως παρ' όλ' αυτά δύσκολα κάποιος μπορεί να κατανοήσει τον παράδοξο τρόπο που θεωρεί τα πράγματα.
Για ένα ηλεκτρόνιο, μπορεί να γνωρίζουμε (με μέτρηση) την ορμή ή τη θέση του , ποτέ όμως και τα δύο ! Γνωρίζουμε ενδεχομένως κάποιες πιθανές θέσεις του ή κάποιες πιθανές ταχύτητές του.
Στο πείραμα των δύο σχισμών, ένα ηλεκτρόνιο περνάει ταυτόχρονα απ' τις δύο σχισμές  και πάει και πέφτει στη φωτογραφική πλάκα με μεγάλη πιθανότητα πίσω απ' το χώρισμα των δύο σχισμών.
Αν βάλουμε δίπλα απ' το παραπέτασμα των σχισμών αισθητήρες, τότε το ηλεκτρόνιο συμπεριφέρεται φυσιολογικά και πάει και πέφτει ακριβώς πίσω από μια σχισμή !
Πόσο πολύ μπορούμε να εμβαθύνουμε στον μικρόκοσμο ; Αυτό που βλέπουμε-αντιλαμβανόμαστε έχει σχέση με την πραγματικότητα ή η πραγματικότητα μεταβάλλεται ανάλογα με τη συνείδηση που έχουμε γι αυτή ; Δηλαδή όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στο ηλεκτρόνιο τόσο αυτό συμπεριφέρεται όπως αναμένουμε να κάνει. Όσο πιο μακριά βρισκόμαστε απ' το ηλεκτρόνιο τόσο αυτό συμπεριφέρεται αλλόκοτα. Μα όσο πιο μακριά βρισκόμαστε από ένα αντικείμενο τόσο πιο  ψεύτικη εντύπωση δεν έχουμε για το αντικείμενο ;
Μήπως το ηλεκτρόνιο, αν το δούμε από λίγο πιο μακριά, παίρνει άλλες διαστάσεις και πια η σχισμή δηλαδή ένα πράγμα τριών διαστάσεων, είναι λίγες να το χωρέσουν ; Μήπως το αποτύπωμα στη φωτογραφική πλάκα είναι απλώς η κατάρρευση των υπολοίπων διαστάσεων στο επίπεδο ;
Όπως ακριβώς η ύπαρξη της σκιάς ενός ανθρώπου στο έδαφος, μας υποδηλώνει την παρουσία του, δεν μας αποκαλύπτει όμως την πραγματική μορφή του. Ή όταν πετάμε με αεροπλάνο ψηλά, η γη φαίνεται στρογγυλή , τα βουνά όμως φαίνονται επίπεδα, ενώ όταν πλησιάζουμε στο έδαφος τα βουνά αποκτούν τις πραγματικές τους διαστάσεις ενώ η γη φαίνεται επίπεδη.
Τέτοιες παρανοήσεις υπάρχουν χιλιάδες στην ιστορία της επιστήμης και η επιστήμη εξελίσσεται όταν υπερνικάει αυτές τις παρανοήσεις...

Με τον μικρόκοσμο δεν μπορεί κανείς να βγάλει εύκολα άκρη. Ο Ζήνων ο Ελεάτης με το παράδειγμα του Αχιλλέα και της χελώνας μας έδειξε τη διαφορά των αισθητών-νοητών. Δηλαδή ενώ ξέρουμε σίγουρα ότι ο Αχιλλέας φτάνει τη χελώνα , αν κάνουμε μια εικονική μεγέθυνση στα δύο αντικείμενα, δηλαδή μεταφερθούμε στον μικρόκοσμο, τότε βλέπουμε ότι πράγματι ο Αχιλλέας δεν φτάνει ποτέ στη χελώνα. Όπως λέμε στα μαθηματικά τείνει ν' αγγίξει τη χελώνα, αλλά ποτέ δεν τη φτάνει !
Το όριο της κίνησης του Αχιλλέα είναι η θέση της χελώνας !
Στον μικρόκοσμο λοιπόν, δεν υπάρχει πραγματική επαφή. Όταν αγγίζονται δύο δάκτυλα ας πούμε η πραγματική επαφή γίνεται σε ελάχιστα σημεία και σε πολύ περιορισμένες περιοχές. Τα ίδια τα άτομα είναι σχεδόν αόρατα και ο Rutherford προσπάθησε να μεταφέρει το μοντέλο του πλανητικού συστήματος στην περιγραφή ενός ατόμου. Είναι πράγματι έτσι η εικόνα ενός ατόμου ; Έχει διαπιστωθεί ότι 10000 άτομα παρατεταγμένα έχουν μήκος ένα εκατοστό ! Όπως επίσης ότι αν ο πυρήνας ήταν ένα μπαλάκι του τένις τότε το ηλεκτρόνιο θα βρισκόταν σε απόσταση τριών χιλιομέτρων και θα περιστρεφόταν ιλιγγιωδώς γύρω από τον πυρήνα. Το υπόλοιπο περιεχόμενο του ατόμου δεν είναι τίποτε άλλο παρά κενό !
Επίσης το φως έχει μήκος κύματος μεγαλύτερο απ' τη διάμετρο ενός ατόμου και γι αυτό δεν το βλέπουμε.
Περίπου το ίδιο γίνεται και στα μαθηματικά, όταν προσπαθούμε να προσεγγίσουμε έναν άρρητο αριθμό. Από λίγο μακριά ένα άρρητος π.χ. ο αριθμός :  τετραγωνική ρίζα του 2, μας φαίνεται ότι είναι ο 1,41 , αν πλησιάσουμε όμως τότε πια γίνεται αδιευκρίνιστος : 1,414213....Δεν τελειώνει ποτέ ; Είναι αριθμός ή είναι όριο ; Έχει κάποια θέση στον άξονα των αριθμών ή όχι ; Μέχρι πότε θα ψάχνουμε να τον βρούμε ;
Καλώς ή κακώς, η εικόνα που δίνουν οι θετικές επιστήμες αυτόν τον αιώνα, αλλά και τον προηγούμενο, είναι γεμάτη ανατροπές και αναθεωρήσεις. Οι πιο ψαγμένοι από τους επιστήμονες βρίσκονται επί ξηρού ακμής, αμφισβητούν τα πάντα, τις ίδιες τις αισθήσεις τους και ότι τέλος πάντων πίστευαν για την πραγματικότητα που μας περιβάλλει και κατά πως φαίνεται ένα απομένει να είναι σίγουρο : Αυτός ο κόσμος είναι πολύ πιο περίπλοκος απ'όσο φαινόταν και από δω και πέρα συνεχώς θα μας εκπλήττει ! Επίσης τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται και κατά βάση αν θέλουμε να γνωρίσουμε τον περιβάλλοντα κόσμο το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να γνωρίσουμε κατ' αρχάς τον ίδιο μας τον εαυτό δηλαδή τη νόηση, τουτέστιν τον εγκέφαλό μας...
Μοιάζει αυτά τα δύο να αλληλοεπηρεάζονται, δηλαδή η εξέλιξη της γνώσης του περιβάλλοντος κόσμου να επηρεάζει την εξέλιξη της γνώσης του εγκεφάλου και το αντίστροφο.
Ποτέ ξανά τόσες πολλές καινούργιες θεωρίες και νοητικά πειράματα δεν ανακοινώνονταν. Η ανθρώπινη συνείδηση σε οργασμό ! Οι θετικές επιστήμες πλησιάζουν τη φιλοσοφία σε μεγάλο βαθμό κι έτσι η φιλοσοφία μοιάζει να ξεκινάει έναν εντελώς καινούργιο κύκλο !
Σήμερα όταν ρεμβάζουμε τις καλοκαιρινές νύχτες κάτω από τον έναστρο ουρανό κάτι έχει αλλάξει.
Ο πατέρας μου θυμάμαι έλεγε παλιότερα : Τι μυστήριο πράγμα ! Τώρα κατευθείαν μας έρχονται στο μυαλό περισσότερα μυστήρια αλλά και πιο πολλές υποθέσεις. Την αρχή έκανε ο Αϊνστάϊν όταν μίλησε για σχετικότητα του χρόνου ανάλογα με τον παρατηρητή, διαστολή του χρόνου, συστολή του μήκους ενός αντικειμένου που τρέχει με ταχύτητα που προσεγγίζει το φως, για την ισοδυναμία ύλης και ενέργειας, για την εξήγηση της βαρύτητας σαν μεταβολή του χωρόχρονου. Από κει και πέρα τη σκυτάλη πήρε ο Στήβεν Χόκινγκ ο οποίος ανέλυσε τις μαύρες τρύπες και την μεγάλη έκρηξη. Οι Born, Schrodinger, Heisenberg θεμελίωσαν την κβαντομηχανική και παρουσίασαν έναν καινούργιο κόσμο ! Παραπέρα κάποιοι μίλησαν για σκουληκότρυπες , ταξίδια στο χρόνο, κοσμικές σύραγγες, αρνητικό χρόνο. Δεν μας λείπουν οι εξηγήσεις. Δεν είναι όμως απόλυτα πειστικές. Κάτι τους λείπει, κυρίως όμως αυτό που λείπει είναι να βρεθεί ο μίτος της Αριάδνης που συνδέει όλ' αυτά με τον ανθρώπινο υποκειμενισμό !





Τρίτη 2 Αυγούστου 2016

Σινεμά : suntan






Η ταινία αυτή δεν περνάει απαρατήρητη, δηλαδή δεν χρησιμεύει για να περάσει κάποιος όπως- όπως ένα βράδυ και να πάει για ύπνο, αλλά μένει στο μυαλό.
Ο ήρωας, ο Κωστής, έχει φάει τη ζωή του ίσως για να εκπληρώσει τ' όνειρο της μαμάς και του  μπαμπά να γίνει γιατρός, όμως δείχνει να μην έχει αποδεχθεί τον ρόλο του, δείχνει να μη δέχεται ότι έχει πάει σαράντα δηλαδή στο μεταίχμιο νεότητας και γήρατος και φαίνεται να χάνει το παιχνίδι με τη χαρά της ζωής. Έχει φάει τη ζωή του να γίνει κάτι που δεν τον γεμίζει και δεν αισθάνεται ικανός να το καλλιεργήσει ! Αντίθετα, οικτίρει τον εαυτό του που δεν έζησε όσα ήθελε, όσα τραβούσε η ψυχή του ! Και όταν πια βλέπει μια χαραμάδα, μια τρυπούλα όπου μπορεί να εισέλθει στο ψεύτικο συννεφάκι της ευτυχίας, αρπάζει την ευκαιρία !
Τότε βέβαια, σαν άβγαλτος που είναι πέφτει με τα μούτρα και τα δίνει όλα !
Μπαίνει σε μια παρέα που δεν κάνει όλη μέρα τίποτε άλλο απ' το να περνάει ανέμελα. Καπνίζoυν, πίνουν, παίζουν παιχνίδια στην παραλία, κάνουν έρωτα....Όλο αυτό κρύβει από κάτω το απόλυτο κενό !
Αυτός είναι ο «αποτυχημένος» σπασίκλας, γιατρός στα σαράντα του στην άκρη του Θεού, το παιδάκι που δεν το έπαιζαν μπάλα τα υπόλοιπα παιδάκια, αυτοί είναι ότι δεν είναι αυτός : Άνετοι, ανεύθυνοι, καλοπερασάκηδες, χωρίς κανένα περιεχόμενο. Όλη μέρα αράζουν στην παραλία, στον ήλιο, χωρίς καν να διαβάζουν ένα βιβλίο ή να συζητούν οτιδήποτε. Επιλέγουν την απόλυτη φυγή.
Κι όμως βαθιά μέσα του αυτό θα ήθελε να είναι. Δεν τον ενδιαφέρει να προσφέρει στην ανθρωπότητα, θέλει να γυρίσει στην παιδική ηλικία: εκεί που συνέβη η πληγή... Εκεί που πήγε να φιλήσει ένα κοριτσάκι κι αυτό τραβήχθηκε  ή εκεί που τον έπιασαν οι γονείς του στα πράσα να κλέβει τα γλυκά απ' το ψυγείο ή εκεί που όλη η τάξη τον κορόϊδευε γιατί δεν ήξερε ν' απαντήσει σε μια εύκολη ερώτηση...
Θέλω να γίνω αυτό που δεν είμαι ! Δεν αντέχω πια να θυσιάζομαι για κάτι που δεν ξέρω αν αξίζει ! Θέλω να γίνω σαν αυτούς που περνάνε καλά, τους cool, που δεν έχουν προβλήματα ! Που δεν αισθάνονται μόνοι τους, που είναι περιζήτητοι ! Αυτό που ζηλεύω ! Θέλω να ζήσω ανέμελα σαν παιδί, χωρίς ηθικούς φραγμούς, υπηρεσίες, άγχη, υπευθυνότητες. Με ρωτήσατε ποτέ αν θέλω να γίνω γιατρός ; Εσείς με κατατάξατε εκεί πέρα ! Ώστε να δουλεύω όταν εσείς διασκεδάζετε, να πεινάω όταν εσείς τρώτε, ν' ανησυχώ όταν εσείς ξαπλώνεται αμέριμνοι.
Ε λοιπόν, αυτή την ηθική εγώ δεν τη θέλω ! Την  επιστρέφω στα μούτρα σας ! Θα γίνω κακός... Αφού δεν μ' αφήνετε να ζήσω, αφού δεν με θέλετε για παρέα θα γίνω πολύ κακός ! Πως ακριβώς με θέλετε ; Παρτάλι, να ξεσαλώνω, να ερωτεύομαι ; Όλη νύχτα να γλεντάω ; Αυτό θα γίνω.
Πως είπατε; Δεν μετράω σαν άντρας ; Δεν είμαι κούκλος ; Ε λοιπόν εγώ θα ερωτευτώ την πιο ωραία και θα την κάνω δικιά μου. Καλά τι με περάσατε; Για κανένα νερόβραστο; Θέλω τη ζωή που μου ανήκει και θα την πάρω με οποιοδήποτε τίμημα !
Όμως δεν θέλω να είμαι σαν και σας. Έχω αρχές.
Θέλω τη γυναίκα δικιά μου, πιστή και αφιερωμένη σε μένα γιατί και γω έτσι είμαι. Διαλέγω έναν άνθρωπο να λατρέψω και να του δώσω την ψυχή μου. Μη διανοηθεί όμως να με κοροϊδέψει.
Έχω τη μπέσα, έχω τη πίστη. Τι βλακείες είναι αυτές που έρχονται απ' έξω : Αυτοδιάθεση, ελευθερία. Εγώ θέλω τη γυναίκα βασίλισσα. Μάνα των παιδιών μου, μοναδική κι αναντικατάστατη. Να της τα δώσω όλα, να ζω γι αυτή, να είμαι δούλος της, να την λατρέψω. Γιατί μου έχει λείψει πολύ η γυναίκα και την έχω εξιδανικεύσει...
Όμως προς Θεού μη με κοροϊδέψει ! Δεν ξέρω αν θα μπορέσω να το αντέξω !
Οι γυναίκες έχουν μέσα τους την προδοσία, δεν είναι πιστές, δεν ξέρουν ν' αγαπούν. Ρίχνουν τα δίχτυα τους, πέφτεις μέσα, σε κοροϊδεύουν για λίγο, σε κάνουν να πιστέψεις ότι αισθάνονται κάτι για σένα και την άλλη στιγμή σε πετάνε σα στυμμένη λεμονόκουπα. Σε αγνοούν, αδιαφορούν για σένα. Ήσουν μια απλή περιπέτεια. Αντίο, χάρηκα για τη γνωριμία.
Όμως εγώ δεν είμαι έτσι, εγώ κολλάω !
Γιατί κυρία μου ; Γιατί τώρα δεν με θες ; Γιατί σου άρεσα πριν και τώρα με πετάς ; Εγώ έκανα σχέδια, πως το λένε, όνειρα για μας. Ότι θα είμαστε μαζί, θα είμαστε εραστές-φίλοι, θα κάνουμε παιδιά, θα κάνουμε οικογένεια.
Η ταινία περιγράφει το μετέωρο ενός ανθρώπου, ανάμεσα σε μια εργασία λειτούργημα και στην απόλυτη ξεγνοιασιά, ανάμεσα στον πληκτικό χειμώνα και στο χαρούμενο καλοκαίρι, ανάμεσα στον έρωτα-πάθος και στο απλό πήδημα, ανάμεσα στις μοντέρνες ιδέες και στην ελληνική παράδοση, ανάμεσα στο μέτρο και στην τρέλα...





Πέμπτη 14 Ιουλίου 2016

Τα παιδικά χρόνια είναι η αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να αφυπνίσει έναν καινούργιο κόσμο...



Γυαλένια και χαρτάκια...
Ο Θάνος ήταν ένα μελαχρινό παχουλό παιδί που φώναζε και έβριζε δυνατά. Τον περισσότερο καιρό καθόταν στη βεραντούλα του και παρατηρούσε τους περαστικούς ή πήγαινε να κάνει διάφορα θελήματα για ηλικιωμένες κυρίες της γειτονιάς, να ψωνίσει δηλαδή στο φούρνο, στον μανάβη ή στο χασάπη.
      Επίσης γύριζε με το ποδήλατο, έπαιζε σε άλλες γειτονιές, ήταν αλήτρα και το σπίτι του δεν τον χωρούσε... Όσο η μάνα του ήταν σπίτι και όντας μικρός ακόμη κάπως ήταν συγκρατημένος. Όταν η μάνα του, λόγω ανάγκης, έπιασε δουλειά στο εργοστάσιο του Πίτσου, η γιαγιά του ήταν αρκετά ανήμπορη και δυσκίνητη για να τον κρατήσει μέσα.
Όταν ήταν πολύ μικρούλης γύρω στα τρία, τέσσερα, η μάνα του γέμιζε ένα κατσαρολάκι με βουτήματα ψωμί και τον τάϊζε μ' ένα μεγάλο κουτάλι. Αυτός διαμαρτυρόταν κι έκλαιγε μάταια, φώναζε δυνατά ενώ η μάνα του προσπαθούσε να τον ξεγελάσει προκειμένου να φάει το πρωϊνό του με διάφορα καμώματα, γέλια, τραγούδια, υποσχέσεις : «Έλα φάε άλλη μια μπουκίτσα, έλα και θα σε πάω το βράδυ σινεμά, χα χα χα, πω πω πω ο Θανούλης, τι μεγάλο στόμα που έχει ! Έλα άλλη μια μπουκίτσα και τελειώσαμε.» Εμείς βλέπαμε το φαγητό και σιχαινόμαστε ! Μπλιάχ...
Όλη  μέρα ήταν στο δρόμο...
Ο μπαμπάς του ήταν ναυτικός, μάγειρας στο επάγγελμα, αλλά δυστυχώς τον ταλαιπωρούσαν  κάποιοι δαίμονες απ' τους οποίους προσπαθούσε ν' απαλλαγεί με τη βοήθεια του ποτού. Αυτή η διαδικασία όμως μάλλον τον είχε κάνει τι άλλο, αλκοολικό !
Δεν τον θυμάμαι καθόλου σαν άνθρωπο της γειτονιάς ούτε καν μπορώ να ανακαλέσω λίγο το πρόσωπό του. Θυμάμαι μόνο μια σκιά περίεργη, απόκοσμη που τριγυρνούσε στο σπίτι και μια αδιόρατη φήμη που τον περιέλουζε : « Ο κυρ Μάκης πάλι έδειρε τη γυναίκα και τα παιδιά του, δεν πρέπει να είναι καλά ο άνθρωπος !» Κάποια στιγμή μάθαμε ήπιε ένα μπουκάλι φωτιστικό οινόπνευμα και τον βρήκαν τεζαρισμένο. Ο Θάνος είχε επηρεαστεί απ' αυτό το τραγικό γεγονός, αφού από τόσο νωρίς είχε μείνει αβοήθητος από την αντρική παρουσία κι αντιμετώπισε κατάματα τη μαύρη πλευρά της ζωής. Παράλληλα, η μάνα του κι αυτή έλειπε συνεχώς, αφού έπρεπε να πιάσει δουλειά για να θρέψει τα δυο παιδιά της. Το άλλο παιδί ήταν κορίτσι, η Γιώτα πιο μεγάλη απ' το Θάνο και πιο δυνατή απ' ότι φαινόταν.....
Μοναδική υπεύθυνη για τον Θάνο έμεινε η γιαγιά του, γριά κι ανήμπορη και λίγο η αδελφή του.
Γι αυτό λύσσαγε να γυρίζει στους δρόμους. Το σπίτι του, του θύμιζε άσχημα πράγματα, ήταν ένα ευαίσθητο πλάσμα, έκλαιγε ξαφνικά χωρίς προφανή λόγο, αισθανόταν μοναξιά και κυρίως του έλειπε ένας στιβαρός άνθρωπος να του πει δύο σταράτες κουβέντες απ' όπου να πιαστεί...
Ήταν ένα φιλότιμο παιδί, του άρεσε να χαρίζει πράγματα, καλός φίλος, ανοικτή καρδιά. Ήταν πολύ επιδέξιος και σβέλτος στα παρακάτω παιχνίδια : Γυαλένια, χαρτάκια, πεντόβολα, τσιγκάκια.
Έπαιζε όλη τη μέρα στους δρόμους «κουρνίτς». Αν θυμάμαι καλά, έφτιαχναν ένα τρίγωνο και μέσα έβαζαν γυαλένια. Αντικειμενικός στόχος του παιχνιδιού ήταν να μπορέσει κάποιος να βγάλει με την μπίλια του όσο περισσότερα γυαλένια μπορούσε απ' το τρίγωνο σημαδεύοντας και χτυπώντας.
Άλλο παιχνίδι ήταν το μπαζ με γυαλένια. Το έχω περιγράψει με κομμάτια μαρμάρου.
Επίσης ήταν πολύ καλός στα χαρτάκια. Χαρτάκια ονομάζαμε κάποιες κάρτες-φωτογραφίες που βρίσκονταν συνήθως μέσα στο περιτύλιγμα της γκοφρέτας. Οι κάρτες αυτές είχαν πάνω αριθμούς και απεικόνιζαν συνήθως ποδοσφαιριστές της εποχής : Τόσκας, Δεληκάρης, Δομάζος, Υβ, Παπαϊωάννου, Αρβανίτης, Οικονομόπουλος. Υπείχαν θέση χαρτονομίσματος για την πιτσιρικαρία. Όσο πιο πολλά είχε κάποιος και πιο σπάνια, τόσο πιο σπουδαίος αισθανόταν και θεωρείτο.
Μπορεί όμως να απεικόνιζαν και άλλα πράγματα, όπως στρατιώτες  διαφόρων εποχών, σημαίες....
Τα παιδιά αντάλλασσαν με μανία χαρτάκια και έπαιζαν ανταγωνιστικά παιχνίδια θα' λεγα τζόγου για να μαζέψουν περισσότερα. Ένα τέτοιο παιχνίδι ήταν ο  «τοίχος» ή «τοιχάκι» ή κάπως έτσι : Τις πιο πολλές φορές το παιχνίδι παιζόταν ανάμεσα σε δύο παιδιά. Από μια συγκεκριμένη απόσταση σημαδεύαμε τον απέναντι τοίχο και εκτοξεύαμε μ'ένα δάκτυλο ένα χαρτάκι με αντικειμενικό στόχο να πλησιάσουμε όσο πιο κοντά μπορούσαμε τον τοίχο. Εκείνος που το χαρτάκι του πλησίαζε πιο κοντά στον τοίχο, είχε το δικαίωμα να πάρει το αντίπαλο χαρτάκι και μαζί με το δικό του να τα «στρίψει» δηλαδή να τα πετάξει ψηλά στον αέρα περιστροφικά, δηλαδή σαν «κορώνα-γράμματα»
           Αν έπεφταν και τα δύο στο έδαφος και έδειχναν τη φωτογραφία, τότε κέρδιζε και τα δύο.
           Αν το ένα μόνο έδειχνε τη φωτογραφία τότε κέρδιζε μόνο αυτό.
          Αν τέλος και τα δύο έδειχναν πλάτη (σπάνιο αυτό) τότε τα έχανε και τα δύο.
Ήταν δηλαδή παιχνίδι τύχης αλλά και ικανότητας-επιδεξιότητας.
Άλλο σχετικό παιχνίδι ήταν τα αριθμάκια. Έμοιαζε με χαρτοπαικτικό παιχνίδι και γι αυτό έδινε μεγάλες ευκαιρίες σε χαρτοκλέφτες. Έπαιζαν δύο αντίπαλοι, μια ο ένας, μια ο άλλος και πόνταραν σ'έναν πάγκο ενώ ο καθένας κρατούσε έναν μεγάλο σωρό. Όταν ο ένας απ' τους δύο τύχαινε το χαρτάκι του να τελειώνει στο ίδιο ψηφίο που έληγε το προηγούμενο χαρτάκι , αυτός κέρδιζε όσα χαρτάκια είχαν τοποθετηθεί στον πάγκο. Ήταν πολύ επικερδές παιχνίδι για κάποιους «ξύπνιους» που είχαν τακτοποιήσει τα χαρτάκια τους από πριν.
Ο Θάνος λοιπόν ήταν εξπέρ σ' αυτά τα παιχνίδια, αφού όλη μέρα αλήτευε και έκανε εξάσκηση σ'αυτά. Αλλά το είχε κι όλας. Ήταν γρήγορος, επιδέξιος, εύστροφος και άρπαγε γρήγορα. Αλλά ήταν και κάτι άλλο : Καλή ψυχή, άτομο ευαίσθητο.
Μια φορά θυμάμαι, έπαιζε με τον αδελφό μου πολλές ώρες «τοιχάκι» και είχε ξετινάξει την μπάνγκα. Του είχε κερδίσει σχεδόν όλα του τα χαρτάκια. Εγώ από πάνω, παρακολουθούσα την εξέλιξη του παιχνιδιού. Κάποια στιγμή, είχε πάει εννιά η ώρα, η μάνα μου άρχισε να μας φωνάζει απ' το μπαλκόνι και έπρεπε το παιχνίδι να λήξει. Ο αδελφός μου δεν είχε την παραμικρή πιθανότητα να ρεφάρει και ήταν απελπισμένος, οπότε ήρθε η μαύρη εκείνη ώρα του νυχτερινού αποχαιρετισμού κι εκεί που πήγε να ψελλίσει καληνύχτα, βλέπει ξαφνικά τον Θάνο να του επιστρέφει τα χαρτάκια....




Παρασκευή 17 Ιουνίου 2016

Η έκθεση του Τραγάκη

Τον Γιώργο Τραγάκη τον παρακολουθώ εδώ και 6-7 χρόνια, αλλά και αναδρομικά έχω δει το έργο του που το σκαρώνει περίπου 25 χρόνια, μοναχικός και αγωνιστής σε πραγματικά δύσκολες συνθήκες χωρίς καμιά ενθάρρυνση. Δουλεύει σ' ένα χώρο μάλλον παρεξηγημένο, τον χώρο των κόμικς, που είναι περισσότερο κοντά στο σκίτσο και τη γελοιογραφία όπως και στο graffity και έχει να κάνει με νεανικές ανησυχίες, όμως τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα έχει δώσει παρών με σοβαρές προσπάθειες αν θυμηθούμε τη Βαβέλ, τα άλμπουμ του Καλαϊτζή, τις ιστορίες του Αριστοφάνη του Ακοκαλίδη, την Μαρία Ηλέκτρα Ζογλοπίτου, τον Μιχάλη Μιχαήλ, τον Λέανδρο αλλά και πιο καινούργια πράγματα όπως τα graphic novel του Soloup και του Δοξιάδη.
H τέχνη του κόμικ είναι πολύ κοντά στο σινεμά και τη λογοτεχνία και στηρίζεται σε απλά μέσα όπως τα μελάνια, τα μολύβια και τις νερομπογιές. Είναι άμεση και αυθόρμητη γι αυτό και μεταφέρει το συναίσθημα, το ξέσπασμα, τη κραυγή, την καταγγελία ! Δεν χρειάζεται φιοριτούρες, περιττά πράγματα, τεχνικές τελειοποιήσεις, διδακτορικά στην καλών τεχνών. Είναι λαϊκή τέχνη γιατί είναι απλή και άμεση, όπερ μεθερμηνευόμενον απευθύνεται στις μεγάλες μάζες, προορίζεται πάντα για τύπωμα σε μεγάλο τιράζ. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι πρόχειρη και δεν θέλει γνώση.
Ο Τραγάκης λοιπόν δουλεύει την ποιητική διάσταση του κόμικ : αέρινες μορφές, χαοτικές καταστάσεις με ανθρώπους δέντρα, εξωγήινους, εφιαλτικά ιερατεία και μια εμμονή με τον θάνατο και την παρακολούθηση από τον μεγάλο άλλο ! Τον εμπνέουν συγγραφείς όπως ο Κάφκα, ο Μαγιακόφσκι, ο Βουτυράς, ο Σκαρίμπας, ο Λαπαθιώτης. Τελευταία τό'χει «σοβαρέψει» κάπως και ασχολείται πιο πολύ με τη ζωγραφική κυρίως όμως με τις προσωπογραφίες. Η ζωγραφική του βέβαια είναι συνέχεια  της προηγούμενης δουλειάς του. Νεκροκεφαλές, μάτια, χέρια, κρανία ζώων, πέτρες, δέντρα παίρνουν συμβολική διάσταση στο background μορφών της λογοτεχνίας, της τέχνης ή της πολιτικής που τον έχουν γοητεύσει κατά τη διάρκεια των διαβασμάτων του. Ο Μαγιακόφσκι, ο Μπαστιά, ο Μάλκολμ εξ, ο Βαν Γκογκ, ο Τελόνιους Μονκ. Η έκθεση βρίσκεται στο μπαρ πικαπ στην Ολύμπου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και θα διαρκέσει από 5 έως 19 Ιουνίου.
Να του ευχηθούμε να έχει πάντα κουράγιο και δύναμη.

Βίνσεντ


Τελόνιους Μονκ


Ζαν Μισέλ Μπασκιά




Ζαν Μισέλ Μπασκιά









Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι










Κυριακή 5 Ιουνίου 2016

Φυγή...

Όταν ανοίγει ο καιρός, συνήθως ένα δαιμόνιο μου φωνάζει να πάρω την μηχανή και να φύγω μακριά ! Φέτος δεν είχα ιδιαίτερη όρεξη, από κεκτημένη ταχύτητα όμως το άκουσα πάλι το δαιμόνιο και τράβηξα για τα δυτικά. Πάτρα, Αμφιλοχία, Πρέβεζα, Πάργα. Μου άρεσε η διαδρομή, ανάμεσα σε λιμνοθάλασσα, ποτάμια, βουνά και πεύκα, έκανα πολλά χιλιόμετρα σε λίγο χρονικό διάστημα και για πρώτη φορά με δυσκόλεψε πολύ το ταξίδι... Όμως με γέμισε εικόνες και αισθήματα ανανέωσης, άπειρες μυρωδιές και επαφή με τον αέρα και τον ουρανό. Έμεινα ένα απόγευμα και μια νύχτα στην Πρέβεζα και επέστρεψα την άλλη μέρα αργά.
Πρόλαβα να ρίξω μια ματιά μόνο στη Πάτρα η οποία μου φάνηκε συμπαθητική. Πέρασα από την πλατεία Αγίου Γεωργίου,  από την Παλαιών Πατρών Γερμανού στο αρχαίο ωδείο και μετά στους πεζόδρομους με τα μεζεδοπωλεία.


 

Στη συνέχεια πέρασα τη γέφυρα Ρίου Αντίρριου και προχώρησα σε μια μεγάλη διαδρομή, δίπλα από το Αιτωλικό, Μεσολόγγι, Αγρίνιο, Αμφιλοχία, Άκτιο, Πρέβεζα.



Αμφιλοχία


Η Πρέβεζα είναι μια ήσυχη κωμόπολη, με γραφικά σπίτια και ξεχωρίζει για τη μεγάλη παραλιακή της βόλτα. Παραλία έχει στα 4 χιλιόμετρα στο Μαυρολίθι.






Τελευταίος προορισμός και.... κανονική απογοήτευση ήταν η χιλιοακουσμένη Πάργα ! Ένα όμορφο γραφικό λιμανάκι στο οποίο έχουν πέσει πάνω σαν τους γύπες τα τουριστικά μαγαζιά έτσι που να σου δημιουργεί ένα αίσθημα ασφυξίας. 




Αλλά πραγματικό ανοσιούργημα έχει γίνει στην παραλία Λύχνος λίγο έξω από την Πάργα όπου μια χαρισματική παραλία την έχει καταλάβει το ομώνυμο ξενοδοχείο από άκρη σε άκρη σε βαθμό που ...πια δεν έχει αφήσει δρόμο να κατέβει κανείς στην παραλία. Έτσι αναγκάζεται κανείς να περάσει μέσα από τα δρομάκια του ξενοδοχείου, δίπλα από τις πισίνες και σχεδόν να παίρνει μάτι έξω από τα δωμάτια τους τουρίστες που κοιτάζουν ανύποπτοι...


Λύχνος






Παρασκευή 6 Μαΐου 2016

ανάγνωση...















Αυτά τα βιβλία έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό. 
Για το πρώτο του Πάνου Καρνέζη, μου κάνει εντύπωση πως αυτός ο συγγραφέας έχει ξεφύγει τόσο πολύ από την ελληνική πραγματικότητα και περιγράφει μια ιστορία που διεξάγεται χιλιάδες μίλια μακριά. Είναι γοητευτικός ο τρόπος που βυθίζεσαι στην πλοκή.
Ο Φλωμπέρ διαβάζεται σα να είναι σημερινός συγγραφέας αν και έζησε στις αρχές του 19ου αιώνα.
Θέματά του, η υπαρξιακή αγωνία, ο έρωτας, η καθημερινή αναταραχή των αισθήσεων, ο χρόνος.
Το επόμενο είναι το τελευταίο μυθιστόρημα του Μένη Κουμανταρέα, σχεδόν βιογραφικό, άκρως ερωτικό, με μια ελεύθερη γραφή...
Τέλος ο Λακάν σε δύο εκλαϊκευμένες εκδόσεις πολύ σαφείς όσο γίνεται βέβαια να εξηγηθούν οι θεωρίες του, που είναι  ρηξικέλευθες αλλά και τόσο ενδιαφέρουσες.


Τρίτη 3 Μαΐου 2016

Το στάδιο του καθρέφτη...







Ο Λακάν επινόησε ένα σύμπλεγμα κατόπτρων όπου συμμετέχει ένα πραγματικό αντικείμενο κι ένα φανταστικό είδωλο. Όλ' αυτά τελικά φαίνονται μέσα από έναν επίπεδο καθρέπτη. Μ' αυτό το παράδειγμα θέλει να γίνει κατανοητός ο τρόπος που αντιμετωπίζει ο πιτσιρίκος-α στην ηλικία των έξι μηνών το άγνωστο πρόσωπο που του λένε ότι είναι ο εαυτός του όπως φαίνεται στον καθρέπτη.
    Κατ' αρχάς αυτό που βλέπει πολλές φορές τον χαροποιεί ή τον απογοητεύει γιατί συγκρίνει την εικόνα αυτή με άλλες παρόμοιες που βλέπει των άλλων παιδιών. Πάντως σίγουρα δεν τον ικανοποιεί απόλυτα, γιατί αυτό που φαίνεται είναι κάτι λίγο μπροστά στα αισθήματα που έχει ή τα ταλέντα που κρύβει. Επίσης η εικόνα που βλέπει δεν είναι πλήρης. Για παράδειγμα λείπει το στήθος της μητέρας που νομίζει ότι είναι δικό του.
Του λένε λοιπόν ότι αυτό το είδωλο δηλαδή ένας άλλος άνθρωπος με ξεχωριστά χαρακτηριστικά από δω και πέρα θα ξέρεις ότι είναι ο εαυτός σου δηλαδή το ΕΓΩ. Δηλαδή αυτό που έβλεπε μέχρι τώρα όχι ολοκληρωμένα και ήξερε ότι αντιπροσωπεύει το ΕΓΩ του, το υπόλοιπο σώμα του εκτός του κεφαλιού του ή την πλάτη του, όπως επίσης το πρόσωπο της μητέρας του ή η αγκαλιά της μητέρας του αλλά και το υπόλοιπο περιβάλλον, καλό ή κακό μέχρι τότε αντιπροσώπευε τον εαυτό του.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι όλος ο ορατός κόσμος ήταν ο εαυτός του δηλαδή η υποκειμενική και αντικειμενική πραγματικότητα συνέπιπταν. Προσπαθούσε να αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον του κυρίως με την μητέρα και μάθαινε τρόπους να επικοινωνήσει και να βρει έναν τρόπο να καλύπτει τις ανάγκες του. Ήταν το κέντρο του κόσμου και όλοι ασχολούντο με εκείνον-η. Ξαφνικά μαθαίνει ότι δεν ισχύει αυτό αλλά ότι είναι ένα απλό παιδί όπως τα άλλα που βλέπει γύρω του. Και μάλιστα ότι πρέπει να ταυτίσει τον εαυτό του με ένα άγνωστο ξένο σώμα που λένε κάποιοι ότι είναι ο ίδιος.
Στην αρχή παθαίνει σοκ, είναι δύσκολο να το αποδεχθεί, σιγά-σιγά όμως συνηθίζει και ίσως επιστρατεύει τη φαντασία του για να συμπληρώσει τις αδυναμίες της εικόνας του.
Έτσι μπορεί να φαντάζεται ότι έχει ωραίο σώμα ή ότι έχει εντυπωσιακά μαλλιά.
Ο ίδιος ο καθρέπτης είναι κάτι μαγικό...Κατ' αρχάς χάνει τον προσανατολισμό του. Το πίσω γίνεται μπροστά, το δεξιά του φαίνεται ότι είναι αριστερά, ένας απλός τοίχος γυαλιστερός ξαφνικά αποκτάει βάθος. Τα γράμματα φαίνονται ανάποδα. Ότι κάνει το είδωλό του το επαναλαμβάνει όπως στο θέατρο.
Κοιτάζω τον εαυτό μου. Απέναντί μου υπάρχει ένα ζωντανό ξεχωριστό πρόσωπο. Το alter ego μου. Του γελάω, μου γελάει. Μου κάνει γκριμάτσες, του κάνω γκριμάτσες. Κάποια στιγμή μου φαίνεται ότι αυτονομείται καθώς με κοιτάζει και παίρνει μόνος του πρωτοβουλίες. Γιατί με κοίταξε μ' αυτό το ύφος ; Τι ήθελε να μου πει ; Κι αυτή η λάμψη στα μάτια ποιος την πρωτοξεκίνησε ; Εκείνος η εγώ ; Μερικές φορές με επιτιμάει, με κοιτάζει με αυστηρό ύφος, άλλες φορές μου φαίνεται τόσο μικρός και κακόμοιρος που τον υποτιμάω...Είναι η πραγματικότητα αυτό που βλέπω απέναντί μου στον καθρέπτη  ή είναι αυτό που θέλω να βλέπω ; Δηλαδή  αυτό που ονομάζει ο Λακάν «ιδανικό εγώ».
Μόλις κοιτιέμαι ο εαυτός μου αλλάζει, παίρνει άλλη μορφή, όπως ακριβώς γίνεται σε μια φωτογράφιση. Χαμογελάω, παίρνω πόζα, στήνομαι, τραβάω μέσα την κοιλιά γιατί δεν αντέχω την πραγματικότητα κι έτσι προτιμάω το ψέμα. Το ίδιο γίνεται με τον καθρέπτη. Φαντάζομαι ότι είμαι κάτι διαφορετικό απ' αυτό που είμαι πραγματικά. Συμβαίνει αυτό πιο συχνά στις γυναίκες, σχεδόν πάντα έχουν μια πλαστή εικόνα στο μυαλό τους για το πως τις βλέπουν οι άλλοι.
Ο άνθρωπος δεν είναι μονοδιάστατος. Για να κατανοήσει κάποιος πως ακριβώς είναι, πρέπει να έχει πανοραμική εικόνα του εαυτού, επίσης της κίνησής του, της ομιλίας του, των αντιδράσεών του.
Δεν φτάνει ένα απλό καθρέφτισμα για να διαπιστώσει ποιος είναι. Κι έτσι αναγκαστικά συμπληρώνει τα κενά με τη φαντασία του. Υπερτονίζει τα προτερήματά του και υποβαθμίζει τα ελαττώματά ή το αντίθετο. Γι αυτό τον λόγο ισχύει ότι το είδωλό του δεν είναι αντικειμενική πραγματικότητα αλλά κάτι παραλλαγμένο.
Όταν λοιπόν στην ηλικία των έξι μηνών κοιτιέται στον καθρέπτη και βλέπει έναν ολότελα ξένο να τον κοιτάζει, προσπαθεί να συνειδητοποιήσει τι ακριβώς είναι αυτό απέναντι. Τελικά είναι : 1) Ένας άνθρωπος όπως οι άλλοι 2) Έχει ορισμένα χαρακτηριστικά καλά ή άσχημα που πρέπει ν' αποδεχθεί
3) Όλη η μέχρι τώρα υποκειμενική πραγματικότητα γίνεται πια απέναντι αντικείμενο. Γίνεται πράγμα για παρατήρηση. Έτσι τώρα ξέρει ότι δεν βλέπει μόνο, αλλά βλέπεται. Τα μάτια παίζουν εξαιρετικό ρόλο τώρα.
Μέχρι τώρα δεν ήξερε ότι βλέπει με τα μάτια. Δεν ήξερε ότι όπως  βλέπει αυτός βλέπουν και οι άλλοι. Τώρα αυτό αρχίζει και το καταλαβαίνει, μα έτσι αρχίζει ταυτόχρονα και γίνεται τρωτός. Είναι κάτω από επιτήρηση, δεν μπορεί να κάνει κάτι χωρίς να τον δουν. Ότι κάνει, τον παρακολουθούν. Τον επιδοκιμάζουν ή τον αποδοκιμάζουν, μερικές φορές τον τιμωρούν κιόλας. Αρχίζει να μπαίνει σε κανόνες γιατί ένα μάτι πάντα τον παρακολουθάει. Τι κάνει εκεί ; Αυτό είναι κακό ! Μέχρι τώρα ήταν ελεύθερος γιατί δεν ήξερε ότι τον παρακολουθούνε, νόμιζε ότι μπορούσε να κάνει ότι θέλει. Ξαφνικά διαπιστώνει ότι όχι μόνο όταν τον παρακολουθάνε οι άλλοι, αλλά και όταν είναι μόνος του, νιώθει ένα βλέμμα να τον ελέγχει, να τον κρίνει. Είναι το βλέμμα του εαυτού του. Πόση σημασία έχει ένα βλέμμα !
Είναι η πρώτη ομιλία η μη λεκτική. Όλα ξεκινούν με το βλέμμα της μητέρας : Τιμωρητικό, επιτιμητικό, λάγνο, ηδονικό, αυστηρό, κακό, γλυκό, ηλίθιο, έξυπνο, πονηρό, διπλωματικό, υποκριτικό, ζηλόφθονο, ερωτικό. Πόσα μηνύματα στέλνουν στο παιδί τα μάτια !
Το βλέμμα είναι το πρώτο σχολείο. Και σιγά-σιγά έρχονται τα σύμβολα, δηλαδή οι λέξεις, δηλαδή ακουστικές εικόνες που αντιστοιχούν σε έννοιες. Κακό, καλό, μάτια, μύτη, στόμα, αγάπη, φαΐ, γάλα, ωραίο είναι το πρώτο λογοτεχνικό σύμπαν με το οποίο έρχεται σε επαφή ένα παιδί.
Μια ακουστική εικόνα εμπεριέχει μέσα της ποίηση. Κατ' αρχάς μια λέξη έχει μουσικότητα, ρυθμό, έχει συσχέτιση με άλλες λέξεις, μελωδία ή εκκοφαντικό θόρυβο, ομορφιά ή αποκρουστικότητα.
Οι λέξεις είναι μαγικές, έχουν θεραπευτική δράση ή και καμιά φορά πληγώνουν. Επίσης έχουν ιστορία. Έχουν τριβή με την ανθρώπινη ψυχή πολλές φορές για αιώνες. Είναι σαν τα βότσαλα που έχουν λειανθεί απ' τη διάβρωση. Έχουν παράδοση. Έχουν δοκιμαστεί, έχουν χρησιμοποιηθεί με παντοίους τρόπους, είναι μάχιμες, γι αυτό και έχουν αξία.
Κάθε λέξη λοιπόν εδραιώνεται στον εγκέφαλο και συνδέεται με κάποιο συναίσθημα. Αν δε τις συνδυάσεις, τότε φτιάχνεις προτάσεις δηλαδή καθημερινή ομιλία. Οπότε πια περνάς σ' ένα ξεχωριστό κόσμο. Τον κόσμο της γλώσσας. Εκεί που ξεκινάει η γλώσσα, αρχίζουν τα ψέματα, οι παρεξηγήσεις, οι κρυμμένες προθέσεις. Τα μάτια δεν είναι εύκολο να πουν ψέματα. Το στόμα όμως εύκολα πείθει όταν λέει δεν πεινάω (ενώ η αλήθεια είναι ότι η γιαγιά μου έχει δώσει σοκολάτα), ή όταν λέει νυστάζω (ενώ η αλήθεια είναι ότι θέλω να παίξω με τα στρατιωτάκια μου).
Όλος ο ψυχικός κόσμος χτίζεται με λέξεις, με σύμβολα. Γι αυτό η ψυχανάλυση μόνο με λέξεις πραγματώνεται. Ο αναλυόμενος θεραπεύεται με την ομιλία. Ο κόσμος της σκέψης είναι ο κόσμος της γλώσσας. Μπορώ να μιλάω σημαίνει ότι μπορώ να φτιάχνω μέσα μου μια δομή στέρεη που μπορώ να στηριχτώ. Έχω έναν μπούσουλα να κρίνω, ν' αποφασίζω, να δοκιμάζω. Ότι μαθαίνω το λέω από μέσα μου, το αναστοχάζομαι και ότι θέλω να μεταδώσω το λέω πάλι με δικά μου λόγια. Κάθε πράγμα, κάθε έννοια έχει τ' όνομά της, τον συμβολισμό της. Αλλά και ο ίδιος ο συμβολισμός, είναι κι αυτός αντικείμενο στο οποίο πατάνε άλλα χιλιάδες αντικείμενα. Έτσι λέω κάτι και συγχρόνως μιλάω για πολλά άλλα πράγματα, αυτό λέγεται αφαίρεση. Η μητέρα παίζει σ' αυτό ουσιαστικό ρόλο. Διαμεσολαβεί για να δεχθεί το παιδί το όνομά του, όπως και να συμβολίσει το περιβάλλον του. Επίσης του μαθαίνει τις πρώτες λέξεις : μάτι, αυτί, νερό, φαΐ.







Κυριακή 27 Μαρτίου 2016

Εισαγωγή στο έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή



Ο Κων/νος Καραθεοδωρή γεννήθηκε το 1873 και πέθανε το 1950. Ασχολήθηκε με μια μεγάλη ποικιλία τομέων των μαθηματικών και της φυσικής ενώ παράλληλα διακρίθηκε στο πεδίο της πανεπιστημιακής διοίκησης.
Παρ' όλο που  μορφώθηκε στις Βρυξέλλες και έκανε πανεπιστημιακή καριέρα στη Γερμανία -ανήκε σε παλιά φαναριώτικη οικογένεια και ο πατέρας του ήταν πρέσβυς της υψηλής πύλης- σε όλη του τη ζωή είχε την τάση να επιστρέψει στον τόπο καταγωγής του, την Ελλάδα και να προσφέρει το απόσταγμα της γνώσης του.
Η πατρίδα όμως δεν τον καλωσόριζε πάντα μ'ενθουσιασμό.
Είχε την τύχη να καλλιεργήσει την επιστήμη του από πολύ νέος στο θρυλικό πανεπιστήμιο του Γκέτιγκεν με το οποίο είχε ταυτιστεί ο σπουδαίος Gauss και είχε δασκάλους μαθηματικούς όπως ο Σβαρτς, Φρομπένιους, Σμιτ. Φουξ.
Στο Γκέτιγκεν εκείνη την εποχή συνέβαινε ένα θαύμα. Συνυπήρχαν ταυτόχρονα οι : Χίλμπερτ, Κλάϊν, Ζερμέλο, Μινκόβσκι όπως και ο θεμελιωτής της Κβαντομηχανικής Μπορν και ο δημιουργός της φαινομενολογίας Χούσερλ.
Παράλληλα γνωρίστηκε από νέος με τον Αϊνστάϊν και είχε μαζί του τακτική αλληλογραφία. Ο Αϊνστάϊν, αν μη τι άλλο, είδε στον Καραθεοδωρή έναν πολύτιμο συνεργάτη, βοηθό στα μαθημα-τικά που χρειάζονταν για να στηριχθεί η γενική θεωρία της σχετικότητας.
Ο Καραθεοδωρή εκείνη την εποχή, έτυχε σε μια θυελλώδη συγκυρία επαναστατικών αλλαγών τόσο στον τρόπο που έβλεπε η ανθρωπότητα τα μαθηματικά ιδίως τη γεωμετρία, αλλά κυρίως τη φυσική.
Δεν είχε προλάβει καλά-καλά ο Αϊνστάϊν ν' αναθεωρήσει το Νευτώνιο οικοδόμημα, όταν ο Μπορν συνέχισε τα χτυπήματα στο παλιό με την επανάσταση της κβαντομηχανικής....
Παράλληλα τέθηκαν οι βάσεις για την πλήρη ανακαίνιση των μαθηματικών και αμφισβήτηση των πιο σπουδαίων αρχών τους, όπως οι θεωρίες του Μπράουερ για τα ιντουσιονιστικά μαθηματικά.
Ο Καραθεοδωρή δεν έμεινε αμέτοχος σ' όλο αυτό. Το ρεύμα αυτό τον συνεπήρε, αλλά και ο ίδιος υπήρξε τροφοδότης και δημιουργός του!
Το έργο του ευρύ και εκτεινόταν σ' όλους τους τομείς.
Η μεγαλύτερή του συνεισφορά στη φυσική ήταν στη θερμοδυναμική. Το 1909 δημοσίευσε εργασία με θέμα : «έρευνα των βάσεων της θερμοδυναμικής». Αλλά σπουδαία είναι και η δουλειά του στην μαθηματικοποίηση της φυσικής. Το 1932 καταπιάστηκε με τη γεωμετρική οπτική.
Στα καθαρά μαθηματικά :
-Εισήγαγε το εξωτερικό μέτρο κι εμπνεύστηκε το περίφημο θεώρημα Καραθεοδωρή στη θεωρία μέτρου.
-Συνέβαλε πολύ στην επέκταση του Λογισμού των μεταβολών.
-Δούλεψε τη θεωρία των πραγματικών και μιγαδικών συναρτήσεων.
-Εισήγαγε και ανέπτυξε τις λεγόμενες σύμμορφες απεικονίσεις.
Στο διοικητικό- οργανωτικό τομέα επίσης διέπρεψε.Κατόπιν πρόσκλησης του ίδιου του Βενιζέλου που τον εκτιμούσε φτάνει στη Σμύρνη και για λίγα χρόνια μέχρι την καταστροφή της εργάστηκε πάνω στο όραμα της δημιουργίας του λεγόμενου: «φωτός εξ ανατολής» δηλ. του Ιωνικού  Πανεπι-στημίου, που δυστυχώς δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Το ίδιο όραμα συνέχισε στα πανεπιστήμια της Αθήνας -Θεσσαλονίκης με ιδιαίτερες δυσκολίες. Διετέλεσε επίσης πρόεδρος της κριτικής επιτροπής απονομής των βραβείων Fields.
Άλλοι σταθμοί στην καριέρα του ήταν η πανεπιστημιακή έδρα στο Μόναχο και η προσφορά θέσης στο Στάνφορντ.
Στον δεύτερο πόλεμο η στάση του ήταν αμφισβητήσιμη  απέναντι στα αίσχη των ναζί και κατηγορήθηκε για στενή σχέση με τον εθνικοσοσιαλιστή Σους.
Όμως παρ' όλα αυτά δεν αλλάζει το γεγονός ότι ήταν ένας ακούραστος εργάτης της επιστήμης και το έργο του θα μείνει στην ιστορία.



Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2016

σινεμά


Όλη η ζωή μας μοιάζει με την παρακολούθηση μιας ταινίας, θρίλερ; χολιγουντιανή τσιχλόφουσκα; κουλτούρα ταρκόφσκι ; οτιδήποτε, αυτή είναι η εξωτερική ζωή, καθόμαστε λοιπόν και βλέπουμε την ίδια ταινία πολλές πολλές φορές, όμως η καλύτερη είναι η πρώτη φορά, βλέπουμε ξανά όλες τις λεπτομέρειες που μας έχουν διαφύγει, επαναλαμβάνουμε ψιθυριστά κάθε διάλογο και απολαμβάνουμε όλες τις ωραίες σκηνές ! Πόσο πια όμως, κάποτε βαριόμαστε, δίνουμε σημασία σε άλλα πράγματα έξω από την ταινία και πραγματικά μας φαίνεται περίεργο : είναι δυνατόν τόσο καιρό να ζούσαμε μέσα στη ταινία ενώ υπάρχει ζωή έξω απ' αυτή; Αρχίζουμε και παρατηρούμε τους διπλανούς μας, ρίχνουμε κλεφτές ματιές πίσω,παραμιλάμε ενώ οι διπλανοί μας μας κάνουν παρατήρηση, μέχρι που σταματάμε να βλέπουμε το έργο και την προσοχή μας τραβάει, το τρίξιμο μιας πολυθρόνας, το κεφάλι του μπροστινού, ένα μπουκάλι στα πόδια μας ή αρχίζουμε και κοιτάζουμε ερωτικά τους δίπλα μας. Έτσι ξεκινάει μια άλλη ζωή η εσωτερική ζωή που μας φαίνεται πιιο πληκτική αλλά είναι πέρα από τις ψευδαισθήσεις της προηγούμενης.Όταν μετά από αρκετό καιρό αρχίζει ένας κύριος και κουβαλάει κάποιους θαμώνες του σινεμά με τη βία έξω, τότε φοβόμαστε και ξανακοιτάζουμε με ζήλο την ταινία και όλως περιέργως τη βλέπουμε πάλι συναρπαστική !Ο κύριος συνεχίζει από πάνω απειλητικά και ψάχνει να βγάλει έξω με φωνές όσους είναι πολύ καιρό μέσα στον κινηματογράφο και μερικοί κρύβονται, μαζεύονται για να μη φαίνονται ή παριστάνουν τους νεοφερμένους και δήθεν παρακολουθούν την ταινία με ενδιαφέρον. Όμως τι είναι αυτό το έξω που φοβόμαστε ; Είναι μια τρίτη ζωή που κανείς δεν ξέρει τι είναι.....

Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2016

Αιγαίο μικρή πράσινη θάλασσα με αποχρώσεις μωβ θανάτου- προσφυγικό


O φίλος εκλεκτός Γιώργος Τραγάκης και ο αγαπητός Θανάσης Πέτρου μαζί με την κυρία Αδαμοπούλου συμμετέχουν στην αφύπνιση της συνείδησης για το καθημερινό απερίγραπτο δράμα στο Αιγαίο, μαζική δολοφονία θα λεγόταν καλύτερα και καρφί στον εφησυχασμό έως και την αδιαφορία της πολιτισμένης Ευρώπης των μεσαιωνικών αρχιτεκτονημάτων, των ευγενικών πλακόστρωτων και των πολυδαίδαλων μουσείων....
http://rosalux.gr/sites/default/files/publications/comic_gr_web_0.pdf

όνειρο

Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2016

Να το σώσουμε !



Η βασική διαφορά ενός νέου από έναν μεγαλύτερο είναι ότι ο δεύτερος ξέρει να εκτιμά αυτά που έχει και βιώνει, ενώ ο πρώτος τα θεωρεί όλα δεδομένα. Μια άλλη διαφορά είναι ότι ο νέος συνεχώς ανακαλύπτει καινούργια πράγματα ή μάλλον έχει τη διάθεση ν' ανακαλύπτει, ενώ ένας μεγαλύτερος δεν έχει πλέον αυτή τη διάθεση κι επαναπαύεται στα ίδια γνώριμα μονοπάτια και τρόπους. Έχει χάσει τον ενθουσιασμό του και δεν πιστεύει ότι μπορεί ν' αλλάξει κάτι ....
Εκτός κι αν...
Στα 20, στα 30 πιστεύουμε -λανθασμένα -ότι έχουμε να επιλέξουμε από μια μεγάλη ποικιλία καταστάσεων. Όμως, μετά από λίγο συνειδητοποιούμε, ότι τελικά ο περιβάλλον χώρος είναι μάλλον περιορισμένος και ότι κάποιες κινήσεις και σπουδές ή εργασιακές εμπειρίες μας τοποθετούν σε συγκεκριμένα πλαίσια. Δεν είναι εύκολο κάποιος να επαναστατήσει ενάντια στην πεπατημένη, σ' αυτό που τον έχουν προσανατολίσει να κάνει. Κι όταν το κάνει, πολλές φορές βρίσκει ότι τα μειονεκτήματα είναι πιο πολλά απ' τα πλεονεκτήματα. ¨Ομως αλήθεια αυτό που μετράει είναι τι βάζεις σε προτεραιότητα. Τι πραγματικά θέλει η ψυχή σου...
Κάποιος κάθεται και ατενίζει ένα θαλασσινό τοπίο και θαυμάζει την εικόνα. Νιώθει το αεράκι να τον τυλίγει, τη μυρωδιά της θάλασσας, τα κρωξίματα απ' τα θαλασσοπούλια κι αισθάνεται ότι όλο αυτό κουμπώνει με το μέσα του. Αισθάνεται κι αυτός αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης. Αυτό από μόνο του είναι αναζωογονητικό...
Αναρωτιέται : Πόσες φορές ακόμη θα δω άραγε αυτή την εικόνα ;
Θα είμαι υγιής να την απολαμβάνω όπως τώρα ; Ή θα την βλέπω μισή, θολή ; Θα μπορώ να έλθω ως εδώ ; Θα μπορώ ν' ακούω ; Και αν πάλι μπορώ να τη βλέπω ακέραιη ποιος μου λέει ότι δεν θα τη βαρεθώ ; Ποιος μου λέει ότι δεν θα τη σιχαθώ ; Μα αυτό ισχύει για όλα τα ωραία πράγματα. Δεν είναι για χόρταση η ομορφιά. Σου κλείνει το μάτι κάποια στιγμή, παίρνεις την εικόνα και την εσωτερικεύεις , μετά όμως αυτό που βλέπεις δεν είναι πια το ίδιο. Όλα αλλάζουν. Λες κι ο εξωτερικός κόσμος επικοινωνεί με τον εσωτερικό κόσμο άμεσα....
Πίσω απ' όλες τις κινήσεις του ανθρώπου, ακόμη κι απ' τη χαρά και από την μεγαλύτερη αισιοδοξία, βρίσκεται η έννοια του θανάτου.
Είναι ο υπέρτατος κριτής.
Δεν έχω δικαίωμα να βαρεθώ, η ζωή είναι δώρο και κάποτε τελειώνει. Έχεις υποχρέωση να την απολαμβάνεις και να τη χαίρεσαι.
Είναι παράλογο όμως. Εκεί γύρω στα 39,40 νιώθεις ότι μπορείς να κατακτήσεις τον κόσμο. Στα 41 έχεις ήδη γεράσει και το συνειδητοποιείς.
Είναι αργά πια για μένα να καταστρέψω. Θέλω κάτι να φτιάξω. Ακόμη κι αν αυτό αποτελείται από συντρίμμια. Κάποια στιγμή έχεις έτοιμες δικαιολογίες για οποιαδήποτε κίνηση. Αφού υπάρχει ο θάνατος τότε δικαιολογούνται τα πάντα. Τότε συγχωρούνται τα πάντα. Οι υποχωρήσεις, οι αδυναμίες, οι αμετροέπειες, οι συμβιβασμοί ακόμη και οι προδοσίες.
Κι όταν εμφανιστεί το πρόσωπο του θανάτου ολοφάνερο και μας βγάλει τη γλώσσα τότε πια πρέπει να βρούμε κάτι που ν' αξίζει ! Ν' αποφασίσουμε γρήγορα τι είναι αυτό που αξίζει !
Και να το σώσουμε !

             Ραγδαία θα σβήσουμε, όλοι θα πεθάνουμε

             Ο εφιάλτης με τα κύματα στον ώμο

             Μεταφράζω τη θάλασσα βιαστικά

             Δεν υπάρχουν ζώα φυτά ορυκτά
             Δεν υπάρχει παρά ο άνθρωπος
             Που δεν είναι θνητός εκείνος !

             Όλα τα ποιήματά μου θίγονται από τον ουρανό
             Που όμως δεν σαλεύει
             Δεν επιθυμεί
             Δεν χαϊδεύει τη θάλασσα

             Ο ουρανός μας που δεν έχει σχήμα
 
                                                      Γιώργος Σαραντάρης 12.10.1937
           







Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2015

H γιορτή για την επέτειο του πολυτεχνείου


Κάθε χρονιά όλο και πιο βαρετές γίνονται οι σχολικές γιορτές. Και για τους καθηγητές και για τα παιδιά. Ο λόγος κατά τη γνώμη μου, είναι ότι ο τρόπος που γίνονται είναι τυποποιημένος, αποστεωμένος και πληκτικός. Έχουν απομακρυνθεί από την ουσία και το νόημα του εορτασμού, που είναι πάλι κατά τη γνώμη μου, όχι η επανάληψη μιας ιεροτελεστίας και μία απόδοση τιμών απλά, αλλά το να βρούμε την ουσία της ιστορικής πράξης και να την χρησιμοποιήσουμε στη σημερινή εποχή. Αυτό, αν είναι δύσκολο με τις υπόλοιπες σχολικές γιορτές, πιστεύω ότι είναι πιο εύκολο να εφαρμοστεί  με την ανάμνηση της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 73!
Κι αυτό διότι απ' τη μια μεριά τα χρόνια που πέρασαν από τότε δεν είναι πολλά, απ' την άλλη και σήμερα περίπου τα ίδια πολιτικά θέματα ορθώνονται μπροστά μας, όπως το ζήτημα της παιδείας, της εθνικής ανεξαρτησίας, της πραγματικής δημοκρατίας που σήμερα είναι και πάλι επίκαιρα όσο ποτέ..
Επίσης σήμερα, δυστυχώς ο ίδιος εφιάλτης όπως και τότε κατατρέχει τη συνείδηση και το πνεύμα των δημοκρατών. Ένα κόμμα συνεχιστής της ιδεολογίας των χουντικών, καταφέρνει και κερδίζει την υποστήριξη χιλιάδων συμπολιτών μας και έχει σημαίνοντα λόγο και άποψη !
Είναι τυχαίο αυτό ; Αποτελεί κάτι αποσπασματικό και ξαφνικό ή έχει πιο γερές ρίζες ; Μήπως τα ίδια συμβάντα, οι ίδιες συμπεριφορές, η καλλιέργεια της κουλτούρας της βίας, η επικράτηση της ψυχολογίας του όχλου, η ποδηγέτηση, ο ηγεμονισμός, ο φανατισμός, η ξενοφοβία, η απομάκρυνση των ιδιαιτεροτήτων, οδηγούν αργά και μεθοδικά σε λύσεις και προτάσεις μισαλλοδοξίας, εχθρότητας και ιδελογικής τύφλωσης ;
Είναι καθημερινά αυτά τα περιστατικά ; Πόσο απασχολούν την εκπαιδευτική κοινότητα και τι κάνει αυτή για να τα αντιμετωπίσει ;
'Εχοντας στο μυαλό μου αυτούς περίπου τους προβληματισμούς , οργάνωσα τον φετινό εορτασμό της επετείου του Πολυτεχνείου ξεκινώντας με κάποια σκετς που κινούνται πάνω κάτω σ' αυτό το πλαίσιο.

  Πρώτο σκετς (Φανατισμός- οπαδισμός )

Κώστας -Νίκος.
Ο Νίκος κάθεται στο πεζοδρόμιο με τα χέρια του στα μάγουλα.

Κώστας : Γεια σου Νίκο !
Νίκος : Γεια !
Κώστας : Γιατί κάθεσαι εδώ μόνος σου ;
Νίκος : Τίποτα, να εδώ βαριέμαι
Κώστας : Θες να κάνουμε παρέα ;
Νίκος : Δεν έχω πρόβλημα...
Κώστας : Λοιπόν την Κυριακή έχει ματς ο καρπουζαϊκός ! Έχεις πάει ποτέ στο γήπεδο ;
Νίκος : Όχι κι ούτε θέλω να πάω !
Κώστας : Α, χάνεις είναι καταπληκτικά !
Νίκος : Δεν βλέπω τίποτε το φοβερό !
Κώστας : Λοιπόν μπαίνεις στο γήπεδο και είναι τρομερά σου λέω !
                Ένας τεράστιος χώρος και παντού κόσμος...
                Είναι όλοι φίλοι γύρω μας . Κρατάνε κασκόλ με το χρώμα της ομάδας και τραγουδάνε                         συνθήματα. ΟΕΟΕΟΕΕΕΕ.......
                Μπορούμε να βρίσουμε όσο θέλουμε τους αντίπαλους. Ακούγονται ρυθμικά τύμπανα.                         Φωτοβολίδες πετάγονται, βεγγαλικά.
Νίκος : Δεν μου αρέσουν αυτά πολύ !
Κώστας : Ε καλά χάνεις ! Νιώθεις μια τρομερή δύναμη μέσα σου. Γύρω σου είναι όλοι φίλοι. Δεν                       αισθάνεσαι πια μοναξιά !
Νίκος : Αφού δεν τους ξέρεις.
Κώστας : Δεν έχει σημασία αφού είναι καρπουζαϊκοί είναι φίλοι.
                Δεν χρειάζεται να σκέφτεσαι τίποτα.
                Ότι αποφασίσουν οι φίλοι το κάνεις κι εσύ !
                Σηκώνονται αυτοί, σηκώνεσαι κι εσύ. Βρίζουν αυτοί, βρίζεις κι εσύ.
                Τραγουδάνε αυτοί, τραγουδάς κι εσύ.
                Δεν σκέφτεσαι καθόλου. Οι άλλοι αποφασίζουν.
                Νιώθεις ένα σώμα με τους άλλους.
Νίκος :  Κι αν κάνουν αυτοί κάτι λάθος ;
Κώστας : Δεν πειράζει. Κανένα πρόβλημα. Εσύ δεν φταις σε τίποτα. Οι άλλοι αποφάσισαν. Χα,Χα !
                Προχθές οι φίλοι άρπαξαν έναν πεπονιακό και τον έκαναν τ' αλατιού ! Του έριξα κι εγώ    
                μερικές !
Νίκος : Δεν το βρίσκω πολύ σωστό.
Κώστας : Θες να έρθεις μια φορά μαζί μου να δεις πως είναι ; Δεν ξέρεις τι χάνεις ! Η ομάδα μας    
                είναι Θεός ! Δεν ξέρω που θα φτάσω αν κάποιος την προσβάλει. Την πιστεύω και την  
                προσκυνάω ! Κάθε μέρα ξυπνάω και κοιμάμαι με τη σκέψη της
Νίκος : Δεν ξέρω ίσως ...
Κώστας : Μόνο που πρέπει να μαλώνεις με τους πεπονιακούς !
Νίκος : Μα πεπονιακός είναι ο φίλος μου ο Χρήστος.
Κώστας : Τι πεπονιακός ; Μα τότε δε θα τον έχεις πια φίλο !
Νίκος : Τι να μην έχω φίλο τον Χρήστο ;
Κώστας : Ναι αφού πια θα είσαι καρπουζαϊκός
Νίκος : Μα πεπονιακός είναι κι ο πατέρας μου.
Κώστας : Τι ; Και κάθομαι και σου μιλάω τόση ώρα ; Ουουουυυυυ.....


 Δεύτερο σκετς (ιδεολογία της βίας)

1η σκηνή :
Αλέξανδρος : Έλα εδώ εσύ ρε !
Γιώργος : Τι......θέλεις ; (φοβισμένα, κουβαλάει στη πλάτη του μια τσάντα γεμάτη βιβλία)
Αλέξανδρος : Τι είσαι συ πρωτάκι ;
Γιώργος : Ναι
Αλέξανδρος : Γιατί έχεις τόσα βιβλία ; Φύτουλας είσαι ;
Γιώργος : ......
Αλέξανδρος : Βλέπεις εγώ τι έχω ; (του δείχνει ένα τετράδιο)
Μπορώ να μη σε ξαναδώ μπροστά μου ; (του δίνει μια σπρωξιά)

2η σκηνή :
Ο Γιώργος μαθαίνει τάϊκ βο ντο και κάνει εξάσκηση στο χώρο του σχολείου: Κλωτσιές στον αέρα, χτυπήματα με το χέρι, νευρικές απότομες κινήσεις. Παραδίπλα κάθονται και χαζολογάνε δύο κορίτσια.(Ειρήνη, Μαρία)
Γιώργος : Μπορείτε να πάτε πιο κει, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ !
Ειρήνη : Δεν πάμε πουθενά !
Γιώργος : Πλησιάζει την Ειρήνη με ύφος απειλητικό !
Ειρήνη : Ατάραχη κάθεται και τον κοιτάζει.
Γιώργος : Μπορώ να μη σε ξαναδώ μπροστά μου ;

3η σκηνή :
Η Ειρήνη εξασκείται στη σκοποβολή. Πυροβολεί πάνω-κάτω, ευθεία, πλάγια.Κάποια στιγμή χτυπάει το τηλέφωνο. Το σηκώνει.
Ειρήνη : Ναι !
Φωνή : Έλα Ειρήνη εσύ ;
Ειρήνη : Μπορώ να μη σε ξαναδώ μπροστά μου ;

Έρχεται ο Αλέξανδρος, μιλάει αυστηρά και διατάζει τους : Γιώργο, Ειρήνη, Μαρία.
Τους βάζει στη σειρά και τους διατάζει να παρελάσουν. Μπροστά τους βρίσκεται η  Φαρίντα που είναι μελαμψή. Ο Αλέξανδρος τη δείχνει επιθετικά σα στόχο.
Τα υπόλοιπα παιδιά συγκεντρώνονται γύρω από τη Φαρίντα και φωνάζουν προς τον Αλέξανδρο :
Μπορώ να μη σε ξαναδώ μπροστά μου ;


Κυριακή 4 Οκτωβρίου 2015

Μετέωρα


Αυτό λοιπόν ήταν το περισσότερο που μπορούσαμε να κάνουμε !
Το 2009 μείναμε άναυδοι από τις τρομακτικές δηλώσεις ενός πρωθυπουργού ολογράμματος : θα φροντίσουμε να διασφαλίσουμε τουλάχιστον τη μια θέση εργασίας από τις δύο ενός αντρόγυνου, μετά προσπαθήσαμε να αναλύσουμε την κατάσταση και να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Διαβάσαμε οικονομικές θεωρίες, είδαμε video για την Αργεντινή, τον Ισημερινό, τη διεθνή συνωμοσία, συζητήσαμε μεταξύ μας και κάναμε αρχικά υπομονή μέχρι να δούμε που πάει η κατάσταση. Μας έβαλαν φόρο στα σπίτια, μας έκοψαν μισθούς, συντάξεις και δώρα, κατήργησαν συλλογικές συμβάσεις εργασίας και άρχισε ένα άνευ προηγουμένου ξεπούλημα του Αστέρα, του Ελληνικού, του ορυκτού πλούτου της Χαλκιδικής, των νησιών, της ΔΕΗ, της ΤΡΕΝΟΣΕ, των αεροδρομίων της χώρας. Παράλληλα ξεκίνησε μια εκ νέου «διευθέτηση» των δαπανών για την υγεία, που πήρε μπάλα την έκτακτη περίθαλψη, το γράψιμο των φαρμάκων, τα βασικά χρηστικά είδη των νοσοκομείων και τέλος τα μικρά φαρμακεία που φυτοζωούσαν με την κρίση και τώρα έπρεπε να αναπροσαρμοστούν σε ένα καινούργιο μοντέλο με μεγάλες παραγγελίες, μεγάλες εκπτώσεις, προσωπικό με δυσβάστακτα ωράρια, επιδόθηκαν σε ένα αγώνα επιβιώσης και καταστροφής του γείτονα.
Επίσης τα νέα που έρχονταν από την «επίλυση» του ασφαλιστικού δεν ήταν καλά. Μιλούσαν για κατάργηση του εφάπαξ και για κατώτερη εγγυημένη σύνταξη.
Μέχρι τον Ιούνιο του 2011 που ο κόσμος αποφάσισε να κατέβει στο δρόμο, κυρίως στην πλατεία Συντάγματος και να δει τι μπορούσε να κάνει αν πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Σ' εκείνες τις εκδηλώσεις, πρωτοστάτησαν οι : Βαρουφάκης, Καζάκης, Μαριάς, Λαπαβίτσας που μιλούσαν τότε για διαγραφή του χρέους, καταστροφή της ευρωζώνης, κλείσιμο των τραπεζών- κυρίως ο Βαρουφάκης- και άλλα τέτοια που ηχούσαν τότε στα επαναστατημένα αυτιά μας σαν αριστερά και μαχητικά ! Επικρατούσε ένας αγωνιστικός λόγος, κατά του καπιταλισμού, των τραπεζών, της Γερμανίας κυρίως από ανθρώπους του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τις υπόλοιπες αριστερές δυνάμεις πλην του ΚΚΕ. Παλιοί σύντροφοι έσκασαν μύτη, εναλλακτικές δράσεις, ρομαντικοί νέοι, ομάδες αλληλεγγύης.Υπήρχε μια ζεστασιά και μια αγωνιστικότητα, μια προσδοκία για ένα φωτεινό μέλλον, μέχρι που όλο αυτό κατέληξε σε σπασμωδικές επιθέσεις με πέτρες, κάψιμο της Αθήνας, πνίξιμο στα δακρυγόνα του Παπουτσή, μάχη με τα μηχανάκια του ΔΙΑΣ.
Κατηγορήθηκαν οι αγανακτισμένοι ότι έδωσαν έδαφος για την ανάπτυξη του φιδιού της χρυσής αυγής, όμως πριν να εκφυλιστεί το όλο κίνημα σε κατάληψη φρικιών και τζάνκι, έδωσε μεγάλη ελπίδα στον κόσμο. Υπήρξε ενθουσιασμός, αυθορμητισμός, ελευθερία, ομιλίες από καρδιάς που συγκινούσαν όμως αν εξαιρέσεις την παραίτηση του απίθανου Γιωργάκη από την κυβέρνηση, τα υπόλοιπα θετικά απ' τα αποτελέσματα του κινήματος των αγανακτισμένων, συνοψούνται κυρίως στην επικράτηση μιας πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ που προσπαθούσε ως συνήθως να συμβιβάσει όλες τις τάσεις , χρησιμοποιώντας ως συνήθως έναν λόγο μάλλον ασαφή, επιφανειακά αγωνιστικό αλλά στην ουσία παραπλανητικό !
Σ' αυτή την παραπλάνηση δυστυχώς έχει εθιστεί ο ελληνικός λαός από την εποχή του Ανδρέα, σαν γκόμενα που αρέσκεται να ακούει «ωραία ψέμματα». Δυστυχώς , όμως δεν του μένει άλλη λύση, διότι και η εξωκοινοβουλευτική αριστερά είναι πολλαπλά διασπασμένη, δεν έχει πειστική πρόταση, είναι αναχρονιστική και δεν μιλάει πια στην καρδιά του κόσμου. Για παράδειγμα, μιλάει για αυτοδιαχείριση και κοινωνικό έλεγχο και δεν προσφέρει άμεσα παραδείγματα εκτός από το μοναδικό  εργοστάσιο ΒΙΟΜΕ. Μιλάει για διεύθυνση από τον δημόσιο τομέα, σε μια χώρα που βρίσκεται πρώτη στις λίστες διαφθοράς των δημοσίων υπαλλήλων !
Χωρίς αντίρρηση όμως, έχει δίκιο στα περισσότερα που αναλύει για το εξωστρεφές μοντέλο οικονομίας, για τη χειραφέτηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το χτύπημα της παγκοσμιοποίησης, όμως η αλήθεια είναι ότι δεν έχει ακόμη τη λαϊκή βάση να τα στηρίξει.
Αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ  εκμεταλλεύθηκε και το κίνημα των αγανακτισμένων και το κίνημα των απολυμένων της ΕΡΤ , εκπαιδευτικών, καθαριστριών και με υποσχέσεις επαναπρόσληψης, επιδόθηκε σε μια προσπάθεια κατευνασμού της οργής του κόσμου, ψεύτικης αισιοδοξίας και ελπίδας και διαχείρισης μιας κατάστασης όπου μάλλον είχε παγιδευτεί και αγωνιζόταν να βγεί. Πήγε χωρίς σχέδιο μάλλον, με φανφάρες και κομπασμούς, να αντιμετωπίσει ένα τέρας άκαμπτο και γύρισε άπρακτος.Το μόνο που έμεινε στον απλό άνθρωπο, είναι μια χαραμάδα αισιοδοξίας ότι κάποια στιγμή θα γυρίσουν τα πράγματα, θα επανέλθει η ανάπτυξη,θα γίνει κούρεμα του χρέους, θα ανθίσει λίγο η αγορά. Παρά την μεγάλη αποχή, η πλειοψηφία του κόσμου έδειξε να πιστεύει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να περάσει το μνημόνιο πιο ανώδυνα...Και ότι τα στελέχη του μπορούν να χτυπήσουν τη διαφθορά, τη διαπλοκή και τη φοροδιαφυγή.
Είναι πολύ λίγα αυτά για την παράδοση της ιστορικής αριστεράς , αλλά μακάρι να γίνουν έστω κι αυτά και να μη μείνουν μετέωρα !
Τι κρίμα αλήθεια να είχαμε μια ευκαιρία να πάμε στον παράδεισο και να έχουμε προσγειωθεί σ' ένα κακόμοιρο ρεαλισμό ! Το σίγουρο είναι ότι νίκησε η μικροψυχία, ο φόβος των capital control και του κουρέματος των καταθέσεων, νίκησε ο κίνδυνος να χάσουμε αυτή τη μικρή μίζερη καθημερινότητα, έστω και σαν υπήκοοι των Γερμανών, έστω και σαν τελευταίοι τροχοί της άμαξας , μέχρι να περάσει η μπόρα που μάλλον δεν πρόκειται να περάσει..

Τετάρτη 29 Ιουλίου 2015

Τα παιδικά χρόνια είναι η αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να αφυπνίσει έναν καινούργιο κόσμο...






Η κυρά Παρθένα
Τα μεσημέρια, μετά το φαΐ , τις περιόδους που ο αδελφός μου ήταν στην κατασκήνωση δεν είχα διάθεση να ξαπλώσω και πήγαινα να κάνω παρέα στην κυρά Παρθένα που είχε το μπακάλικο απέναντί μας. Ήταν μια καλοσυνάτη, χαμογελαστή πενηντάρα που είχε χηρέψει νωρίς και της είχε απομείνει μοναδικό αποκούμπι ο πολυαγαπημένος της γυιος που δυστυχώς ταξίδευε....
Έκανε σαν τρελή όταν μ' έβλεπε. Καλώς τον Τακούλη, καλώς τονα ! Πρέπει να ήμουν γύρω στα τέσσερα-πέντε. Έμπαινα μέσα κι έπαιρνα μια βαθιά ανάσα για ν' απολαύσω τη βαριά μυρωδιά του μπακάλικου. Μύριζε κάτι ανάμεσα σε αρωματισμένο σαπούνι, οινόπνευμα, λάδι, μπακαλιάρο.
         Πήγαινα κατευθείαν στα τσουβάλια με τα όσπρια κι έβαζα τα χεράκια μου μέσα στις φακές. Έπαιρνα χούφτες κι έκανα σπονδές. Τις έχυνα σα να ήταν ρευστό.  Έχωνα βαθιά τα χέρια μου μέσα στο τσουβάλι και χαιρόμουν με την αίσθηση. Μετά στρογγυλοκαθόμουν σε μια ψάθινη καρέκλα απέναντι απ' τον πάγκο και παρατηρούσα.
Έξω έβραζε ο τόπος...Που και που περνούσε κανένα κάρο με γάϊδαρο ή μουλάρι, κανένα μηχανάκι με χαλασμένη εξάτμιση ή κανένα σαράβαλο αυτοκίνητο. Κάποιος περαστικός που έσερνε τα πόδια του κι έφτυνε κάτω με μανία....
-Θέλεις τσιχλίτσα ζαχαρωτή; Θέλεις μια λοτταρία ; Μου έλεγε η καϋμένη.
Μπροστά στον πάγκο είχε μια ζυγαριά μεταλλική με σταθμά, διακοσμημένη με κάτι πουλιά και κάτι εγχάρακτα γράμματα. Μου άρεσε να την περιεργάζομαι. Έπαιρνα το μεγάλο βάρος που έγραφε ένα κιλό, μετά τα μικρότερα από μισό κιλό, τα πιο μικρά από εκατό γραμμάρια και τα δοκίμαζα στη ζύγιση. Όλ' αυτά με προφυλάξεις και προσοχή γιατί φοβόμουν μη με μαλώσει η κυρά Παρθένα..
Μετά πήγαινα στις τζαμένιες προθήκες όπου βρίσκονταν κάποιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες..
Μια απ' αυτές έδειχνε ένα πετρελαιοφόρο.
-Είναι το καράβι του Γιαννάκη μου. Είναι Α΄ μηχανικός και μου χάϊδευε το κεφαλάκι. Μετά έβγαζε και μου έδειχνε ένα μουσικό κουτί που είχε μια κινούμενη μπαλαρίνα. Ο ήχος ήταν μαγικός..
Κάποτε κάποτε ερχόταν και καμιά πελάτισσα.
-Κυρά παρθένα μου βάζεις δέκα δράμια οινόπνευμα ;
Αυτή η αγαθή γυναίκα πέθανε μετά από δύο τρία χρόνια από καρκίνο πράγμα που μου προκάλεσε μεγάλη θλίψη και απογοήτευση και μ' έκανε να συμπεράνω ότι γενικά στη ζωή η πραότητα είναι ευάλωτη ενώ αντίθετα η μισαλλοδοξία είναι ανθεκτική ! Τέλος πάντων, πιστεύω ότι κανείς άνθρωπος δεν πεθαίνει πραγματικά όσο υπάρχει μνήμη και ότι μικρά στοιχεία της ανθρώπινης προσωπικότητας επιβιώνουν στις κινήσεις μας, στο μυαλό μας, στην καρδιά μας, στο εξωτερικό περιβάλλον.

Αμπάριζα
Τα καλοκαιρινά απογεύματα όταν έπεφτε ο ήλιος συνήθως παίζαμε αμπάριζα. Ήταν ένα ομαδικό παιχνίδι, κυνηγητού. Τα παιδιά χωρίζονταν σε δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα είχε ορμητήριο μια ορισμένη κολόνα της ΔΕΗ, ενώ η δεύτερη μια διαφορετική κολόνα σε απόσταση περίπου εκατό μέτρων.
Ξεκινούσε λοιπόν, ας πούμε, ένα παιδί απ' τη δεύτερη ομάδα και πλησίαζε κοντά στην πρώτη κολόνα όπου βρισκόταν η πρώτη ομάδα. Αντικειμενικός σκοπός του ήταν να αγγίξει την πρώτη κολόνα χωρίς να προλάβουν οι άλλοι να τον συλλάβουν. Γι αυτό συνήθως έρχονταν δύο μαζί επιτιθέμενοι από διαφορετικές κατευθύνσεις... Η πρώτη ομάδα για να αμυνθεί έστελνε έναν ή δύο δικούς της για να αγγίξουν (συλλάβουν) τους επιτιθέμενους.
Βασικός κανόνας του παιχνιδιού ήταν ότι όποιος ακουμπούσε την κολόνα του τελευταίος, (έπαιρνε αμπάριζα), είχε και περισσότερη δύναμη ώστε να μπορέσει να συλλάβει τον αντίπαλο που είχε πάρει δύναμη απ΄ την κολόνα του σχετικά πιο παλιά....
Αν κατάφερναν και τους άγγιζαν, τότε οι αμυνόμενοι φώναζαν : «πουλί», «πουλί» !!! δηλαδή αιχμάλωτος. Και έπαιρναν τον αιχμάλωτο κοντά στην κολόνα, στην υποτιθέμενη «φυλακή».
Ένα «πουλί» μπορούσε να ελευθερωθεί από συμπαίκτη του που θα κατάφερνε να μην πιαστεί από τους αντιπάλους και θα τον άγγιζε !
Στο τέλος, όποια ομάδα μάζευε περισσότερα «πουλιά», είχε καταφέρει να εξασθενήσει την αντίπαλη ομάδα. Έτσι τελικά έμενε ένας να φυλάει την κολόνα του και γύρω του μαζεύονταν όλα τα παιδιά της αντίπαλης ομάδας που δεν είχαν πιαστεί πουλιά. Σκοπός τους ήταν ν' αγγίξουν την κολόνα του εχθρού, χωρίς να πιαστούν «πουλιά» πράγμα που τώρα πια μάλλον ήταν κάτι εύκολο....
Ήταν παιχνίδι ηρωϊσμού, τόλμης και στρατηγικής. Απαιτούσε απ' τους παίκτες γερά πόδια και αντανακλαστικά. Αλλά ο τελευταίος «εναπομείνας» ήταν πραγματικός ήρωας. Έπρεπε να τα βάλει συνήθως με δύο αντιπάλους και προσπαθούσε να πιάσει τον ένα «πουλί» πριν ο άλλος πιάσει την κολόνα. Όταν το κατάφερνε αυτό, το παιχνίδι έληγε ισόπαλο...

Τρίτη 28 Ιουλίου 2015

Τα παιδικά χρόνια είναι η αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να αφυπνίσει έναν καινούργιο κόσμο...


Γεωμετρία
Άρχισα ν' απομονώνομαι...Ο αδελφός μου έκανε παρέα με κάποιους απ' το σχολείο και με τον Βασίλη. Έπιασε δουλειά σ' ένα εφοπλιστικό γραφείο και ήταν ενθουσιασμένος γιατί πια μπορούσε ν' αγοράσει ότι ήθελε : έπαιρνε δίσκους, μια κιθάρα, μια τραγιάσκα, ένα πέτσινο και κάθε μεσημέρι έπαιζε με μανία μπιλιάρδο σ' ένα σφαιριστήριο. Ήταν και σ' αυτό πολύ καλός, παρ' όλο που του έλειπε η χάρη. Χρησιμοποιούσε πολλά φάλτσα, μπουλέδες και δεν είχε πολλή φαντασία. Ο Βασίλης έπαιζε πιο χαριτωμένα.
Έπαιρνα ένα βιβλίο, ξάπλωνα στο διπλό κρεβάτι, στήριζα το κεφάλι στο χέρι μου και διάβαζα με τις ώρες, ιστορία, φιλοσοφία. Μια φορά έπεσε στα χέρια μου ένα σχολικό βιβλίο που περιείχε πλατωνικούς διαλόγους. Μου έκανε εντύπωση πως ο Σωκράτης διέλυε κάθε βεβαιότητα για οτιδήποτε σπουδαίο και σίγουρο. Τίποτε στον κόσμο δεν υπάρχει που να είναι όπως φαίνεται. Κι επίσης τίποτε δεν υπάρχει που να το κατανοούμαι πλήρως.
Λίγο-λίγο άρχισε να μπαίνει μέσα μου η αμφιβολία για τα πάντα: Μήπως η πόρτα δεν είναι ορθογώνια και μου φαίνεται έτσι ; Το λευκό είναι λευκό ; Μήπως το λάθος είναι σωστό και το σωστό λάθος;
Ο Σωκράτης εφάρμοζε την λεγόμενη «μαιευτική μέθοδο».
-Είσαι σίγουρος ότι είσαι καλός; Και τι σημαίνει να είναι κάποιος καλός; Και τι διαφορά υπάρχει στο να είναι κάποιος καλός από το να εφαρμόζει την καλοσύνη του;
-Πως όχι
-Και αν κάποιος λέει ότι είναι καλός, αλλά δεν εφαρμόζει την καλοσύνη του, μήπως τελικά σημαίνει ότι δεν είναι καλός;
-Νομίζω δίκιο έχεις Σωκράτη.
Τα διαβάσματα αυτά είχαν επιδράσεις στη συμπεριφορά μου, αν συνυπολογίσεις και την έλλειψη αυτοπεποίθησης που είχα... Ήμουν ασταθής, αβέβαιος για τις κινήσεις μου και έκανα συνεχείς ελέγχους. Κοίταζα δυο φορές αν έχω κλείσει την πόρτα, κοίταζα αν έχω ξεχάσει κάποιο φως. Είχα απομακρυνθεί από το σώμα μου και τη φυσικότητα της ζωής.
Πιο πολύ όμως μ' επηρέασε η προσκόλλησή μου στη γεωμετρία.
Καθόμουν με τις ώρες και έλυνα ασκήσεις. Έφερνα γραμμές, ένωνα σημεία, σταματούσα, βαριόμουνα, όμως κάτι με τραβούσε εκεί ! Φανταζόμουν ότι η λύση θα ερχόταν σαν επιφοίτηση, σαν θαύμα ! Δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς...Έπρεπε να διαπρέψω σ' αυτό ! Έπρεπε να τα καταφέρω. Στο χέρι μου ήταν. Μπορούσα...Είχα την ικανότητα να τα καταφέρω. Όλα τα μπορούσα. Αρκεί να είχα θέληση.
Σαν αυτοκίνητο, όπως οι σιδερόφρακτοι γερμανοί πολεμιστές που θαύμαζα μικρός. όπως οι αθλητές.
Απλά χρειαζόταν λίγο περισσότερο υπομονή και θα τα κατάφερνα. Πρέπει να βάλω σε σειρά τις σκέψεις μου. Πρώτα θα κάνω αυτό, μετά εκείνο, όπως το αυτοκίνητο. Πατάω λίγο γκάζι κι αφήνω ταυτόχρονα το ντεμπραγιάζι...Μπορώ να κάνω τα πάντα. Είμαι αυτόματο. Είχα τρέλα με τις ασκήσεις γεωμετρίας. ¨Ηθελα μια άσκηση να την παρατήσω αλλά δεν με παρατούσε εκείνη ! Με στοίχειωνε !
Στο ακαδημαϊκό φροντιστήριο είχαμε ένα δάσκαλο που μας έκανε γεωμετρία. Λεγόταν Στρατής Παπαδόπουλος, κοντούλης με μειλίχιο ύφος και τρόπους, θύμιζε αρχαίους φιλόσοφους.
Αυτός με μύησε στο θαύμα της γεωμετρίας, θυμάμαι, ήμουν αν όχι ο μοναδικός, μεταξύ δύο ή τριών που παρακολουθούσαν. Έφερνε τρεις γραμμές και σχημάτιζε μια ακολουθία συλλογισμών, συσχετισμών, συνδέσεων.
Τελικά, οι πιο πρακτικοί μαθητές, που ήταν πλειοψηφία, αποφάσισαν ότι το μάθημα της γεωμετρίας ήταν χαμένος χρόνος και ότι καλύτερα θα ήταν να κάνουν «αναλυτική γεωμετρία» που έπεφτε και πιο πολύ και ήταν και της μόδας.
Εγώ που δεν ήμουν πρακτικός άνθρωπος απογοητεύθηκα...Η γεωμετρία για μένα ήταν ένα πολύ γοητευτικό μάθημα, μια άσκηση έμοιαζε με αστυνομικό πρόβλημα.Έπρεπε να ξεχωρίσεις τα δεδομένα απ'τα ζητούμενα και με κάποιο τρόπο ν' αρχίσεις να τα συνδέεις. Χρειαζόταν φαντασία, ανατρεπτικό τρόπο σκέψης, υπομονή, μέθοδο.
Όταν έβρισκες τη λύση ένιωθες ότι η επιστήμη έκανε ένα βήμα μπροστά ! Ότι ξαναανακάλυπτες τον κόσμο ! Με τον ίδιο τρόπο σκεπτόταν ο αρχαίος σοφός που διατύπωσε το πρόβλημα. Το πρώτο κλικ είχε γίνει στη τρίτη τάξη του γυμνασίου. Τότε είχαμε έναν μαθηματικό αυστηρό, πολύ γρήγορο, μαμούνι. Ήταν κοντός, μελαχροινός πολύ κι έκανε απότομες κινήσεις με τα χέρια σαν τροχονόμος. Δίδασκε γρήγορα και φώναζε όταν παρέδιδε το μάθημα για να επιβληθεί σ' ένα ακροατήριο εξήντα παιδιών που έψαχνε ευκαιρία να γελάσει και να κοροϊδέψει. Ρωτούσε τη θεωρία και βαθμολογούσε τις απαντήσεις.
Η πρώτη μέρα που άρχισε να κινητοποιείται το ενδιαφέρον μου για τα μαθηματικά ήταν όταν απάντησα σωστά στο μάθημα των παραλλήλων ευθειών. Αν μια ευθεία α τέμνει μια ευθεία β και η β είναι παράλληλη με μια ευθεία γ τότε η α τέμνει την γ. Διότι αν δεν την έτεμνε τότε προφανώς θα ήταν η α παράλληλη με την γ. Αλλά τότε θα ήταν και η α παράλληλη  με την β διότι οι τρεις ευθείες θα ήταν μεταξύ τους παράλληλες. Αυτό όμως είναι άτοπο διότι έχουμε παραδεχθεί ότι  η α τέμνει την ευθεία β.
Έμεινα κατάπληκτος κατ' αρχάς από την όμορφη συλλογιστική της απόδειξης. Δεύτερον διαπίστωσα ότι μπορούσα να οργανώνω στο μυαλό μου παρόμοιες σκέψεις, τρίτον άνοιγε μπροστά μου ένας θεωρητικός, συμβολικός κόσμος που είχε άπειρες διαστάσεις, ένα καινούργιο σύμπαν που σου φώναζε να το κατασκευάσεις εσύ ο ίδιος με απλά υλικά !
Ήταν ένας καινούργιος κόσμος  πιο περίπλοκος βέβαια από τον αληθινό, όμως πιο γνήσιος και πιο παρθένος..
Κοίταζα τους συμμαθητές μου που πετούσε ο ένας τη τσάντα του στον άλλον, συζητούσαν για γκόμενες ανύπαρκτες, επαναλάμβαναν τα ίδια ανέκδοτα και όλη την ώρα προβληματιζόντουσαν με τις καινούργιες μεταγραφές του ολυμπιακού ! Προσπαθούσαν αμήχανα να μιμηθούν τις κινήσεις των μεγάλων, αναρωτιόντουσαν με τι ν'ασχοληθούν επαγγελματικά, κάπνιζαν και έπιναν βγενουά καφέ στις καφετέριες. Πείραζαν φορτικά ο ένας τον άλλον και προσπαθούσαν να καταλάβουν ένα χώρο σ' αυτή τη ζωή ! Αυτό το μετέωρο βήμα προς την ενηλικίωση εγώ το ανέβαλα για την ώρα και ασχολιόμουν με έναν αφηρημένο κόσμο από σύμβολα, γραμμές, έννοιες και στην ουσία έπαιζα με όλα αυτά, όπως λίγο παλιότερα έπαιζα με τα στρατιωτάκια μου !