buried
Είναι δυνατόν με έναν ηθοποιό και ένα μόνο πλάνο να καθηλώσεις το κοινό επί δύο ώρες με ασταμάτητη αγωνία ? Ο Ροντρίγκο Κόρτες απάντησε θετικά σ' αυτό και το απέδειξε χρησιμοποιώντας τα πιο απλά μέσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για να φτιάξει κινηματογράφο : έναν ηθοποιό, ένα κουτί(φέρετρο), ένα κινητό, ένα φακό και κάτι άλλα μικροαντικείμενα...
Καλός μαθητής του μαιτρ της αγωνίας Χίτσκοκ, παίζει με τη ψυχολογία του θεατή όμως δεν το παρατραβάει(εκτός ίσως από ελάχιστες περιπτώσεις) και χρησιμοποιεί σαν το δάσκαλο κάποιες δόσεις χιούμορ για να απαλύνει την ατμόσφαιρα, όλη όμως η ταινία στηρίζεται στο μπλάκ χιούμορ (τραγική ειρωνία) όπου ο ήρωας σαδιστικά βασανίζεται μέχρι τέλους κυρίως γιατί δεν έχει εγκαταλείψει την ελπίδα η οποία του δίνεται απλόχερα από απαγωγείς και υπαλληλους του FBI που έχουν αναλάβει την υπόθεση.
Ακόμη λοιπόν και στην πιο κρίσιμη στιγμή της ζωής του μπλέκει σ'ένα κικεώνα από γραφειοκρατικές διεκπεραιώσεις, αναμονές, ανεύθυνους και υπεύθυνους θυμίζοντας καφκικό εφιάλτη μέσα στον ήδη υπάρχοντα εφιάλτη. Η το "πηγάδι και το εκκρεμές" του Εντγκαρ ¨Αλαν Πόε.
Είναι παραλληλισμός με την ματαιότητα της ζωής όπου διαρκώς παλεύουμε μάταια για να επιβιώσουμε? είναι ερώτημα για το άν υπάρχει Θεός όπου για να μπορέσουμε να παλέψουμε πρέπει να πιστέψουμε και να ελπίσουμε ακόμη και σ'έναν ιντριγκαδώρο πράκτορα που μας πουλάει ελπίδα ?Είναι μια αντιαμερικάνικη καταγγελία που προσπαθεί να αποτρέψει όσους βοηθάνε τις στρατιωτικές εισβολές ?Το σίγουρο είναι ότι είναι ένα ωραίο θρίλερ που κάλλιστα μπορεί να μεταφερθεί και στο θέατρο καθώς έχει περιορισμένη τοπικά δράση.
Μοιάζει λοιπόν ο σκηνοθέτης να παίζει το παιχνίδι "της γάτας με το ποντίκι" με τον πρωταγωνιστή τον αφήνει λίγο ν' ανασάνει, τον πειράζει πάλι, τον αφήνει ήρεμο τον ριχνει στα τάρταρα αμέσως μετά, όμως τελικά αναδύεται από τον σκηνοθέτη μια μισάνθρωπη οπτική ή μάλλον μια οπτική απαισιοδοξίας για την ανθρώπινη κατάσταση όπου αυτοί που φταίνε λίγο, πρέπει να τιμωρηθούν ενώ οι κύριοι υπεύθυνοι καραδοκούν και επιβιώνουν σ' όλες τις περιπτώσεις. Ετσι μας έρχεται στο μυαλό το ποίημα του Καβάφη : " Τρώες" είν' η προσπάθειές μας των συμφοριασμένων' είν' οι προσπάθειές μας σαν των Τρώων.Κομμάτι κατορθώνουμε' κομμάτι παίρνουμ' απάνω μας κι αρχίζουμε νάχουμε θάρρος και καλές ελπίδες.
Εντελώς αντίστροφα όμως θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι και ένας ύμνος στην ανθρώπινη αγωνιστικότητα,στο ανθρώπινο μυαλό που κινείται με χίλια σε έκτακτης ανάγκης καταστάσεις !
Ετσι ο σκηνοθέτης παίζει τον ρόλο του θεού (η μάλλον του διαβόλου) που επιφυλάσσει τη χειρότερη μοίρα στο δημιούργημά του.
Κατά τα άλλα η ταινία είναι ένα δοκίμιο πάνω στον φιλμικό χρόνο καθώς ενώ έχει σαν πρόσχημα τον πραγματικό χρόνο (90 λεπτά διορία) το άγχος, η αγωνία αλλά και η δράση συστέλλουν και διαστέλλουν το χρόνο παράλληλα με μια έντονη μουσική δίνοντας στη ταινία χαρακτήρα περιπέτειας. Την ίδια στιγμή υπάρχει ο συναισθηματικός χρόνος ο οποίος εντοπίζεται σε στιγμές όπως το τηλεφώνημα στη μάννα του, η διαθήκη κ.λ.π
μαχαιροβγάλτης
Στη καθημερινή μου ζωή δεν βρίζω ιδιαίτερα εκτός από τα στοιχειώδη που δίνουν λίγο χρώμα ελληνικό καί χάρη στην ομιλία. Οταν όμως είμαι πάνω στη μηχανή και νοιώθω το άγχος της πτώσης, εκεί στην έκτακτη κατάσταση μου βγαίνουν βρισιές, ένταση και θυμός. Ετσι φαντάζομαι ότι αισθάνονται και οι ήρωες του Οικονομίδη. Κλεισμένοι σε μια αδιέξοδη κατάσταση, απεγνωσμένοι και πανικόβλητοι, σα να πρόκειται για τις τελευταίες μέρες του κόσμου, επιτίθενται ο ένας στον άλλον,με μανία λεκτική στην αρχή η οποία τους εκτονώνει προσωρινά και τους διατηρεί σ' ένα σταθερό επίπεδο ψυχολογικής βίας, τόσο όσο για να κρατηθεί το θέαμα του τραγέλαφου που παρακολουθούμε.Πρόκειται για ένα τέχνασμα του Οικονομίδη, όπου τραβάει απ' τα μαλλιά μια υπάρχουσα κατάσταση για ένα κομμάτι του πληθυσμού, επίτηδες για να εκφράσει τη διαφάνεια της βίας,του κενού του απολύτως τίποτα που φωλιάζει στις ψυχές των ηρώων που παλεύουν να περισώσουν μια αξιοπρέπεια που ταιριάζει μόνο σε πρωτεύοντα είδη εκτός του ανθρώπου εννοώ.Ως προς αυτό βέβαια, δεν μασάει τα λόγια του καθώς μας δείχνει σκηνές απείρου κάλλους όπου ο πρωταγωνιστής : ουρλιάζει, καταβροχθίζει, αυνανίζεται, κοπροσκυλιάζει και συμπεριφέρεται ενστικτωδώς τελείως χωρίς να αισθάνεται τίποτε, χωρίς ούτε καν να σκέφτεται κάτι ή να εμποδίζεται ηθικά.Πολύ φοβάμαι ότι δεν είναι στυλιζάρισμα του σκηνοθέτη αλλά βαθειά του πεποίθηση, δηλ. ότι ο άνθρωπος μπορεί να γίνει έτσί ή μάλλον ότι η κατάληξη του ανθρώπου είναι αυτή. Τί μαύρη εκδοχή πράγματι ! Ο άνθρωπος οδηγείται από τα ένστικτά του και βάζει απέναντι τον συνάνθρωπο που θα σταθεί εμπόδιο στα συμφέροντά του. Δεν έχει καμμιά ηθική προκατάληψη μιας και ξέρει ίσως ότι ζεί σ' έναν κόσμο που εκτιμάει μόνο τα επιφαινόμενα δηλ. ένα σπίτι, μια ωραία γυναίκα το χρήμα.
Και στις τρείς του ταινίες : "σπιρτόκουτο","ψυχή στο στόμα","μαχαιροβγάλτης" χρησιμοποιεί τις βρισιές για να εκφραστεί αυτή η εσωτερική βία που ενυπάρχει σε όλους τους ανθρώπους αλλά εκφράζεται ανάλογα με το ταπεραμέντο, τη παράδοση και το επίπεδο του πολιτισμού της επικοινωνίας του κάθε λαού.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ελληνική συμπεριφορά είναι πιο ειλικρινής, πιο αληθινή και πιο άμεση από τους άλλους λαούς όπου πίσω από υποκλίσεις και σαβουάρ βίβρ κρύβονται ανθρωποφαγίες.Μάλιστα θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η "βρισιά" προσδίνει πολλές φορές αίσθημα οικιότητας και φιλίας όταν δεν συνοδεύεται από άλλες συμβολικές κινήσεις, όμως εντούτοις πιστεύω ότι θα ήταν τετριμμένο να πω πως πηγαίνει ένα βήμα πίσω την ανθρώπινη επικοινωνία λόγω της λεκτικής πενίας που δημιουργεί, της έντασης στη συζήτηση και της έντονης δυσοσμίας που αναδίδει καθώς η λεκτική βία δεν είναι τίποτε άλλο παρά εξωτερίκευση κάποιων παλιών ψυχικών τραυμάτων.Ολοι θα θυμούνται κάποτε, κάπου όπου έχει συμβεί σοβαρή παρεξήγηση εξ αιτίας μιας κουβέντας που ίσως τέθηκε με άλλο νόημα. Και επιτέλους ότι λέγεται εννοείται κι όλας. Και όλοι είμαστε υπεύθυνοι και για τις πράξεις μας αλλά και για τις λέξεις μας.Και κάθε λέξη πόσο μάλλον μια βρισιά έχει ιδιαίτερο βάρος και νόημα εξαρτώμενη κάθε στιγμή από τις περιστάσεις και τις ισορροπίες.Οταν μιλάς μόνο με βρισιές στον άλλον τότε οι βαριές εκφράσεις χάνουν το νόημά τους και γίνονται ελαφρές σε μια ορισμένη περίσταση.Οι ίδιες αυτές λέξεις όμως εμπεριέχουν από μόνες τους μια φόρτιση και μια βία. Δεν είναι τυχαίο ότι μερικοί ποιητές έχουν χρησιμοποιήσει κατά καιρούς αυτές τις λέξεις.Οπως για παράδειγμα ο Εμπειρίκος στον Μέγα Ανατολικό όπου χρησιμοποιήθηκαν για μια ιδιαίτερη ψυχική κατάσταση του ανθρώπου αυτή ατην οποία οφείλουν την προέλευσή τους τέτοιες λέξεις: τη σεξουαλική διέγερση, λαγνεία, διάθεση, κλίση και συμπεριφορά.Θυμάμαι μια φίλη μου που με το ζόρι συγκρατείται να μην εκφραστεί απρεπώς άλλοτε όμως έτσι γίνεται συμπαθητική, άλλωτε όμως γίνεται σχεδόν αηδιαστική.Συμφωνώ όμως ότι είναι ένας τρόπος να ξεπερνάει κανείς σεξουαλικά ταμπού, "θρησκευτικές επιρροές" και να προβάλλει προς τα έξω έναν ηρωϊσμό και μια παλληκαριά.
biutiful
Σαν την ισπανική παέλια ανακατεύονται όλα σ' αυτό το μοντέρνο μελόδραμα(biutiful) με μεταφυσικές ανησυχίες του Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου: η ανάμειξη του πολιτικού θέματος των μεταναστών με το αιώνιο θέμα του"θανάτου" η εκμετάλλευση του συνάνθρωπου με τις τύψεις της συνείδησης, ο καλός οικογενειάρχης με τον τυχοδιώκτη μποέμ,η σαπουνόπερα με την ποιητική διάθεση,ο κυνισμός με την αφέλεια, πράγματα που δεν είναι καθόλου ξένα στην ελληνική κυκλοθυμική πραγματικότητα όχι όμως ότι είναι καλή συνταγή γι αριστουργήματα. Ιδίως όταν θέλει κανείς να κάνει ένα σοβαρό πάλι σχόλιο για το θάνατο του τύπου:" ο θάνατος είναι μια ολόλευκη πλαγιά από χιόνι όπου εκεί πάνω θα ξεχάσουμε όλους τους φόβους μας και θα συναντήσουμε αγαπημένα αλλά και προδωμένα πρόσωπα".Μια τέτοια λοιπόν ωραία σκηνή πηγαίνει παράλληλα με την αστεία σκηνή όπου ο μελλοθάνατος ξεπροβοδίζει φρέσκους νεκρούς και σαν άλλος Κόπερφιλντ τους αποσπά μυστικά για κρυμμένα ρολόγια κ.λ.π.
Ο συμπαθής λοιπόν τύπος (Χαβιέρ Μπαρδέμ) παίζει λιτά, χωρίς εξάρσεις έναν όχι και τόσο καθημερινό άνθρωπο που παραέχει μπλέξει τη ζωή του σ΄ένα γάμο με δυό παιδιά με μια τρελή πόρνη που την έχει απομακρύνει και κερδίζει τον επιούσιο κάνοντας τον μεσάζοντα ανάμεσα σε μαύρους-κινέζους και εργολάβους- αστυνομικούς. Παράλληλα κάνει κάποιες αρπαχτές ασκώντας την μεταφυσική τέχνη του μέντιουμ.Αστέρι της μαύρης εργασίας δηλ. και σαν να μην έφταναν όλ' αυτά μαθαίνει ότι σε δυό μήνες πεθαίνει...
Από τη στιγμή που μαθαίνει το νέο, αλλάζει βέβαια σαν άνθρωπος λίγο, γίνεται πιο χαλαρός αν και δυστυχής όμως συνεχίζει να παζαρεύει τις τύχες των ζωντανών εμπορευμάτων του και κάποια στιγμή ξεσπάει σε τύψεις, ίσως λίγο αργά αντίθετα με τον σεναριογράφο που δεν...
Ολ' αυτά σε μια σχούρα Βαρκελώνη που μυρίζει έντονα σε μικρά μουχλιασμένα ασφυκτικά πολυπληθή διαράκια και υπόγεια όπου επιτελείται το λεγόμενο κινέζικό θαύμα και σιγά σιγά οδηγείται σε τραγωδία...
Οταν θέλω να σφυρίξω σφυρίζω
Το βαθύτερο φιλοσοφικό νόημα αυτής της ταινίας του Φλορίν Σέρμπαν είναι ότι η τρέλα είναι στην ουσία ένα ζήτημα χρόνου.Οταν το μυαλό των άλλων ανθρώπων συνεχίζει τις περίπλοκες και αρμονικές κινήσεις το μυαλό του τρελού κάνει περιδινήσεις.Οταν το πρόβλημα είναι εύκολο και σύ οδηγείσαι σε λάθος λύση, όταν σου δίνεται ο παράδεισος και ψάχνεις ένα δρόμο να φύγεις, όταν σου δίνεται η ελευθερία και ρωτάς ελευθερία για τί? για να κάνω τί?και μένεις στη σκλαβιά !
Είναι μια χρονική στιγμή όπου η δική σου αλήθεια, η δική σου αίσθηση για το καλό και το δίκαιο είναι πιο πιεστική και δυνατή από οτιδήποτε φυσιολογικό,σωστό και στην ώρα του.Μ' αυτή την έννοια,όλοι οι ήρωες είναι τρελοί, γιατί προτιμάνε ν' αποδείξουν την εσωτερική τους αλήθεια παρά να σκεφτούν λογικά και φοβισμένα.
Είναι εκείνοι οι άνθρωποι που τολμάνε να πουν το αυταπόδεικτο και να το κατακυρώσουν με τις πράξεις τους, όταν όλοι οι άλλοι λένε δεν είναι ώρα, υπάρχουν κι άλλα πράγματα πιο σημαντικά, κοίτα τη δουλειά σου κ.λ.π. Αρα οι ήρωες είναι τρελοί γιατί δεν σκέφτονται το προσωπικό τους συμφέρον αλλά το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι πως θα προβάλουν την αλήθεια τους και το προσωπικό τους μέτρο για το δίκαιο και το σωστό.Και λέγονται ήρωες γιατί το ίδιο πράγμα οι άλλοι φοβούνται να το κάνουν η γιατί τα μέσα και ο τρόπος που χρησιμοποιούνε είναι αναπάντεχα και ξαφνιάζουν.Γι αυτό και οι πράξεις τους είναι πέρα από τον ανθρώπινο χρόνο, είναι λίγο πιο μπροστά από τους άλλους και μένουν στη μνήμη.
Σε παράλληλη τροχιά βαδίζουν και οι "καθαροί" τρελοί οι οποίοι δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να εμμένουν χωρίς να ξέρουν το λόγο που το κάνουν,σε μια προσωπική άποψη για την εικόνα του κόσμου, μπερδεύοντας όπως εξηγεί ο Λακάν το πραγματικό-συμβολικό-φανταστικό.
Οταν μάλιστα είσαι σε μια φυλακή από 10 χρόνων για οκτώ χρόνια και νοιώθεις κατεστραμμένος τότε σου είναι πιο εύκολο να σκεφτείς παράλογα, έξω απ' το χρόνο, έξω απ' τον κόσμο που τον θεωρείς άπιαστο όνειρο για σένα και έτσι λοιπόν επιλέγεις κάτι για να εκδικηθείς αυτούς που σε πέταξαν έξω από τη μιά, ενώ από την άλλη κάνεις τα πάντα για να προτείνεις έναν κώδικα ηθικής εσύ που καταδικάστηκες σαν εγκληματίας.
Είναι μια "αντρική" ταινία καθώς υποβαθμίζει ελαφρά τον ρόλο της γυναίκας και την καθιστά ουδέτερη μάλλον,όμως έχει μια φρέσκια ματιά σχεδόν πρωτόγονη καθώς ο φακός συμπάσχει με τον πρωταγωνιστή και δίνει έντονες εικόνες με μυρωδιές και δύναμη γεμάτες από την τραγωδία του νεανικού σφρίγους που χτυπιέται αλύπητα έτσι ή αλλιώς άδικα...
Ο "κυνόδοντας" στην ουσία είναι η κινηματογράφιση ενός πειράματος όπου εν είδει παραβολής μπορούμε να μεγεθύνουμε και να βγάλουμε συμπεράματα για την κοινωνία.Εχοντας σαν αφορμή τα περιστατικά εγκλεισμού και βιασμού παιδιών για χρόνια από ενήλικους τέρατα (Γιόσεφ Φριτζλ,τέρας της Μαρικίτα,περίπτωση Νατάσα Κάμπους) ο σκηνοθέτης εντοπίζει τη συζήτηση κυρίως σ' ένα κλειστό σύστημα, μάλλον σε μια ειδική οικογένεια όπου ο δυνάστης πατέρας υπαγορεύει και τα παιδιά δεν έχουν καθόλου επηρεασμό από τον υπόλοιπο κόσμο αφού τα όρια του κόσμου τους βρίσκονται στην πόρτα του σπιτιού τους, όμως δεν είναι μόνο αυτό αφού και η γλώσσα τους έχει μεταστοιχειωθεί και έχει άλλο συμβολικό νόημα. Ετσι θάλασσα σημαίνει πολυθρόνα, ζόμπι σημαίνει κίτρινα λουλουδάκια κ.λ.π. κατά Βίντγκενστάϊν η γλώσσα τους και συνεπώς ο κόσμος τους έχει περιορισθεί στα απολύτως αναγκαία !
Ομως και η πραγματικότητα έχει παραλλαχθεί έτσι που να είναι εξηγήσιμη από τη λογική της "οικογένειας" π.χ. τα αεροπλάνα δεν είναι ιπτάμενες μηχανές αλλά παιχνιδάκια.Επίσης έχει εφευρεθεί και ένας "εθνικός" κίνδυνος όπου προβάλλονται και εξωτερικεύονται όλοι οι μύχιοι φόβοι και ανασφάλειες των παιδιών. Η εκπαίδευσή τους είναι πατροκεντρική και εμφορείται από τις στεγνές και τεχνοκρατικές πεποιθήσεις του πατέρα οπότε στερείται συναισθήματος και ηθικής.
Καταλύτης στην εξέλιξη της δράσης θα αποτελέσει μια γυναίκα ερωμένη επί πληρωμή του γυιού που θα ανοίξει την κερκόπορτα του σεξουαλικού ενστίκτου της οικογένειας όμως με μια ιδιαίτερη μορφή κυρίως συμβολικά επικοινωνιακή.
Η ταινία έχει ξεκάθαρους στόχους και διερευνά βασικά την ελευθερία της βούλησης,τα εθνικά ψέμματα και τις σκοπιμότητες που καλύπτουν, όπως και σε τι συνίσταται η αφύπνιση και η αντίδραση στη βάναυση πίεση της εξουσίας.
