Τρίτη 28 Ιουλίου 2015

Τα παιδικά χρόνια είναι η αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να αφυπνίσει έναν καινούργιο κόσμο...


Γεωμετρία
Άρχισα ν' απομονώνομαι...Ο αδελφός μου έκανε παρέα με κάποιους απ' το σχολείο και με τον Βασίλη. Έπιασε δουλειά σ' ένα εφοπλιστικό γραφείο και ήταν ενθουσιασμένος γιατί πια μπορούσε ν' αγοράσει ότι ήθελε : έπαιρνε δίσκους, μια κιθάρα, μια τραγιάσκα, ένα πέτσινο και κάθε μεσημέρι έπαιζε με μανία μπιλιάρδο σ' ένα σφαιριστήριο. Ήταν και σ' αυτό πολύ καλός, παρ' όλο που του έλειπε η χάρη. Χρησιμοποιούσε πολλά φάλτσα, μπουλέδες και δεν είχε πολλή φαντασία. Ο Βασίλης έπαιζε πιο χαριτωμένα.
Έπαιρνα ένα βιβλίο, ξάπλωνα στο διπλό κρεβάτι, στήριζα το κεφάλι στο χέρι μου και διάβαζα με τις ώρες, ιστορία, φιλοσοφία. Μια φορά έπεσε στα χέρια μου ένα σχολικό βιβλίο που περιείχε πλατωνικούς διαλόγους. Μου έκανε εντύπωση πως ο Σωκράτης διέλυε κάθε βεβαιότητα για οτιδήποτε σπουδαίο και σίγουρο. Τίποτε στον κόσμο δεν υπάρχει που να είναι όπως φαίνεται. Κι επίσης τίποτε δεν υπάρχει που να το κατανοούμαι πλήρως.
Λίγο-λίγο άρχισε να μπαίνει μέσα μου η αμφιβολία για τα πάντα: Μήπως η πόρτα δεν είναι ορθογώνια και μου φαίνεται έτσι ; Το λευκό είναι λευκό ; Μήπως το λάθος είναι σωστό και το σωστό λάθος;
Ο Σωκράτης εφάρμοζε την λεγόμενη «μαιευτική μέθοδο».
-Είσαι σίγουρος ότι είσαι καλός; Και τι σημαίνει να είναι κάποιος καλός; Και τι διαφορά υπάρχει στο να είναι κάποιος καλός από το να εφαρμόζει την καλοσύνη του;
-Πως όχι
-Και αν κάποιος λέει ότι είναι καλός, αλλά δεν εφαρμόζει την καλοσύνη του, μήπως τελικά σημαίνει ότι δεν είναι καλός;
-Νομίζω δίκιο έχεις Σωκράτη.
Τα διαβάσματα αυτά είχαν επιδράσεις στη συμπεριφορά μου, αν συνυπολογίσεις και την έλλειψη αυτοπεποίθησης που είχα... Ήμουν ασταθής, αβέβαιος για τις κινήσεις μου και έκανα συνεχείς ελέγχους. Κοίταζα δυο φορές αν έχω κλείσει την πόρτα, κοίταζα αν έχω ξεχάσει κάποιο φως. Είχα απομακρυνθεί από το σώμα μου και τη φυσικότητα της ζωής.
Πιο πολύ όμως μ' επηρέασε η προσκόλλησή μου στη γεωμετρία.
Καθόμουν με τις ώρες και έλυνα ασκήσεις. Έφερνα γραμμές, ένωνα σημεία, σταματούσα, βαριόμουνα, όμως κάτι με τραβούσε εκεί ! Φανταζόμουν ότι η λύση θα ερχόταν σαν επιφοίτηση, σαν θαύμα ! Δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς...Έπρεπε να διαπρέψω σ' αυτό ! Έπρεπε να τα καταφέρω. Στο χέρι μου ήταν. Μπορούσα...Είχα την ικανότητα να τα καταφέρω. Όλα τα μπορούσα. Αρκεί να είχα θέληση.
Σαν αυτοκίνητο, όπως οι σιδερόφρακτοι γερμανοί πολεμιστές που θαύμαζα μικρός. όπως οι αθλητές.
Απλά χρειαζόταν λίγο περισσότερο υπομονή και θα τα κατάφερνα. Πρέπει να βάλω σε σειρά τις σκέψεις μου. Πρώτα θα κάνω αυτό, μετά εκείνο, όπως το αυτοκίνητο. Πατάω λίγο γκάζι κι αφήνω ταυτόχρονα το ντεμπραγιάζι...Μπορώ να κάνω τα πάντα. Είμαι αυτόματο. Είχα τρέλα με τις ασκήσεις γεωμετρίας. ¨Ηθελα μια άσκηση να την παρατήσω αλλά δεν με παρατούσε εκείνη ! Με στοίχειωνε !
Στο ακαδημαϊκό φροντιστήριο είχαμε ένα δάσκαλο που μας έκανε γεωμετρία. Λεγόταν Στρατής Παπαδόπουλος, κοντούλης με μειλίχιο ύφος και τρόπους, θύμιζε αρχαίους φιλόσοφους.
Αυτός με μύησε στο θαύμα της γεωμετρίας, θυμάμαι, ήμουν αν όχι ο μοναδικός, μεταξύ δύο ή τριών που παρακολουθούσαν. Έφερνε τρεις γραμμές και σχημάτιζε μια ακολουθία συλλογισμών, συσχετισμών, συνδέσεων.
Τελικά, οι πιο πρακτικοί μαθητές, που ήταν πλειοψηφία, αποφάσισαν ότι το μάθημα της γεωμετρίας ήταν χαμένος χρόνος και ότι καλύτερα θα ήταν να κάνουν «αναλυτική γεωμετρία» που έπεφτε και πιο πολύ και ήταν και της μόδας.
Εγώ που δεν ήμουν πρακτικός άνθρωπος απογοητεύθηκα...Η γεωμετρία για μένα ήταν ένα πολύ γοητευτικό μάθημα, μια άσκηση έμοιαζε με αστυνομικό πρόβλημα.Έπρεπε να ξεχωρίσεις τα δεδομένα απ'τα ζητούμενα και με κάποιο τρόπο ν' αρχίσεις να τα συνδέεις. Χρειαζόταν φαντασία, ανατρεπτικό τρόπο σκέψης, υπομονή, μέθοδο.
Όταν έβρισκες τη λύση ένιωθες ότι η επιστήμη έκανε ένα βήμα μπροστά ! Ότι ξαναανακάλυπτες τον κόσμο ! Με τον ίδιο τρόπο σκεπτόταν ο αρχαίος σοφός που διατύπωσε το πρόβλημα. Το πρώτο κλικ είχε γίνει στη τρίτη τάξη του γυμνασίου. Τότε είχαμε έναν μαθηματικό αυστηρό, πολύ γρήγορο, μαμούνι. Ήταν κοντός, μελαχροινός πολύ κι έκανε απότομες κινήσεις με τα χέρια σαν τροχονόμος. Δίδασκε γρήγορα και φώναζε όταν παρέδιδε το μάθημα για να επιβληθεί σ' ένα ακροατήριο εξήντα παιδιών που έψαχνε ευκαιρία να γελάσει και να κοροϊδέψει. Ρωτούσε τη θεωρία και βαθμολογούσε τις απαντήσεις.
Η πρώτη μέρα που άρχισε να κινητοποιείται το ενδιαφέρον μου για τα μαθηματικά ήταν όταν απάντησα σωστά στο μάθημα των παραλλήλων ευθειών. Αν μια ευθεία α τέμνει μια ευθεία β και η β είναι παράλληλη με μια ευθεία γ τότε η α τέμνει την γ. Διότι αν δεν την έτεμνε τότε προφανώς θα ήταν η α παράλληλη με την γ. Αλλά τότε θα ήταν και η α παράλληλη  με την β διότι οι τρεις ευθείες θα ήταν μεταξύ τους παράλληλες. Αυτό όμως είναι άτοπο διότι έχουμε παραδεχθεί ότι  η α τέμνει την ευθεία β.
Έμεινα κατάπληκτος κατ' αρχάς από την όμορφη συλλογιστική της απόδειξης. Δεύτερον διαπίστωσα ότι μπορούσα να οργανώνω στο μυαλό μου παρόμοιες σκέψεις, τρίτον άνοιγε μπροστά μου ένας θεωρητικός, συμβολικός κόσμος που είχε άπειρες διαστάσεις, ένα καινούργιο σύμπαν που σου φώναζε να το κατασκευάσεις εσύ ο ίδιος με απλά υλικά !
Ήταν ένας καινούργιος κόσμος  πιο περίπλοκος βέβαια από τον αληθινό, όμως πιο γνήσιος και πιο παρθένος..
Κοίταζα τους συμμαθητές μου που πετούσε ο ένας τη τσάντα του στον άλλον, συζητούσαν για γκόμενες ανύπαρκτες, επαναλάμβαναν τα ίδια ανέκδοτα και όλη την ώρα προβληματιζόντουσαν με τις καινούργιες μεταγραφές του ολυμπιακού ! Προσπαθούσαν αμήχανα να μιμηθούν τις κινήσεις των μεγάλων, αναρωτιόντουσαν με τι ν'ασχοληθούν επαγγελματικά, κάπνιζαν και έπιναν βγενουά καφέ στις καφετέριες. Πείραζαν φορτικά ο ένας τον άλλον και προσπαθούσαν να καταλάβουν ένα χώρο σ' αυτή τη ζωή ! Αυτό το μετέωρο βήμα προς την ενηλικίωση εγώ το ανέβαλα για την ώρα και ασχολιόμουν με έναν αφηρημένο κόσμο από σύμβολα, γραμμές, έννοιες και στην ουσία έπαιζα με όλα αυτά, όπως λίγο παλιότερα έπαιζα με τα στρατιωτάκια μου !




1 σχόλιο: