Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2013

Ησυχία, τάξη, ασφάλεια

                                     

                            


Τι δουλειά κι αυτή που κάνουμε ! Πόσες ακροβασίες, πόσους ελιγμούς, προσποιήσεις, υπεκφυγές, αναθεωρήσεις,προσαρμογές, αναδιατάξεις, αλλαγές πορείας.
 Αξίζει τον κόπο όλο αυτό ? Η μήπως συντηρούμε μια κατάσταση όπου αναπαράγεται και ανακυκλώνεται η ύπαρξή μας, το επάγγελμά μας ?
 Αξίζει τον κόπο ένα παιδί να φέρνει μια κάθετο σε μια ευθεία και να υπολογίζει τη γωνία που σχηματίζεται ? Τι θα του χρησιμεύσει αυτό στην μετέπειτα ζωή του ? Μήπως την ίδια γνώση θα του τη δώσει η πρακτική πείρα ? Πόσο έχουμε πειστεί εμείς οι ίδιοι οι δάσκαλοι ότι αυτό που κάνουμε είναι σπουδαίο και δεν συντηρούμε απλά μια κατάσταση που εκ των πραγμάτων μας συμφέρει ? Ένας μαθητής καθώς καλλιεργεί τα μαθηματικά δεν γίνεται περισσότερο έξυπνος αλλά απλά η εξυπνάδα του στα μαθηματικά βρίσκει πεδίο δράσης !
Άλλο αυτό όμως, κι άλλο να κάνει δικά του τα μαθηματικά και να τα χρησιμοποιεί για παραγωγή ιδεών.
Ο Πλάτωνας στο διάλογο "Μένων" μας λέει ότι οι μαθηματικές ιδέες αναπλάθονται στον νέο άνθρωπο υπό μορφήν ανάμνησης. Και πράγματι, στη τάξη βλέπουμε ότι κάποια παιδιά δεν απαιτούν επιπλέον κόπο για να τα πείσεις για την αλήθεια κάποιων προτάσεων και θεωριών. Αντίθετα, άλλα συναντάνε αξεπέραστες δυσκολίες. Όμως ακόμα κι αυτά τα "προικισμένα" παιδιά δεν είναι σίγουρο ότι μπορούν να καταπιαστούν με μια δημιουργική μαθηματική εργασία. Υπάρχει, ωστόσο κάτι δεδομένο. Με την καλλιέργεια των μαθηματικών δημιουργούνται κάποιες δομές, κάποια στηρίγματα, όπου κάποιος μπορεί να πατήσει και να σκεφτεί κάτι. Να συμπεράνει κάτι. Επίσης μπορεί να βάλει σε μα σειρά τη σκέψη του. Δηλαδή ν' αποκομίσει ότι καλύτερο μπορεί από τη συσσωρευμένη ερευνητική πείρα ανά τους αιώνες, που λέγεται επιστήμη. Και δεν είναι αυτό μόνο πλεονέκτημα για τα ίδια τα μαθηματικά. Είναι πλεονέκτημα για τη δημιουργία μιας γενικότερης πιο πλατιάς γνώσης και μόρφωσης.
Ακόμη και τα αρχαία ή  και τα  νέα ελληνικά αναπνέουν με τα μαθηματικά. Χρησιμοποιούν μαθηματικές έννοιες όπως : σημείο, ευθεία, παράλληλες, μεταβλητή, πρόσημο, θετικός, αρνητικός, αύξηση, μεταβολή. Οποιαδήποτε εργασία διαθεματική, πλατιά και διευρυμένη αποκτά χρηστική αξία όταν βοηθάει στην επίγνωση της σπουδαιότητας του μαθήματος. Αυτό οδηγεί στο να αποκτήσουν τα παιδιά σεβασμό κι αγάπη για το μάθημα.
 Πρέπει οπωσδήποτε να κάνουν κάτι παραπέρα απ' το σχολικό μάθημα. Να δημιουργήσουν συνειρμούς να δέσουν την επιστήμη με την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα, με την μια ή την άλλη μορφή εισβάλλει σαν γύπας στη ψυχολογία τους. Το βλέπεις το πρωί όταν δεν έχουν κουράγιο να μιλήσουν !
Εμείς σαν δάσκαλοι και γονείς τους λέμε : διαβάστε, μαθαίνετε και θα γίνεται επιτυχημένοι άνθρωποι ! Η κυβέρνηση όμως τους λέει : "Πρέπει ν' αποσυνδεθεί το επάγγελμα απ' το πτυχίο !"
 Εμείς τους λέμε : Πειθαρχήστε, ακούστε, προσέχετε ! τα ίδια κλισέ, το ίδιο βαρετό συντηρητικό μάθημα, με τη φοβέρα των απουσιών, των αποβολών, των επιπλήξεων. Σας θέλουμε στρατιωτάκια, κακόμοιρα παιδάκια, ήσυχα και παραιτημένα. Η πραγματικότητα τους λέει : Επαναστατήστε, φωνάξτε, φερθείτε βίαια, κάνετε χαβαλέ, τρελάνετε τον δάσκαλο, καταστρέψτε αυτή τη διαδικασία κι ελευθερωθείτε !
 Απ' αυτή τη διελκυστίνδα μπορεί να φανεί κάτι καινούργιο, κάτι ζωντανό, κάτι όμορφο !  Όχι δεν είναι εύκολα τα πράγματα ! Ούτε πρέπει να είναι κανείς ρομαντικός και αισιόδοξος ότι μπορεί να πετύχει κάτι καινούργιο. Αλλωστε και το βαρετό συντηρητικό μάθημα χρειάζεται μαεστρία και τέχνη για να έχει αξία ! Κι επίσης από μόνο του αυτό έχει κλασική αξία ! Με τον ίδιο τρόπο δίδασκε ο Σωκράτης ή ο Hilbert. Όμως αυτή η αντίθεση από μόνη της κυοφορεί καινούργιες καταστάσεις όπου ο δάσκαλος παίζει πια έναν άλλο ρόλο και τα ίδια τα παιδιά τοποθετούνται σε άλλο πλαίσιο. Έτσι δεν είναι τυχαίο, ότι ο οποιοσδήποτε καθηγητής χρησιμοποιεί διαδραστικό πίνακα, ότι χρησιμοποιείται στο μάθημα η συζήτηση, ότι χρησιμοποιείται ενισχυτικό μάθημα και προσέγγιση με τους κανόνες της ψυχολογίας. Ότι τα παιδιά υποστηρίζονται σύμφωνα με τα μαθησιακά τους προβλήματα. Παλιότερα όλ' αυτά θεωρούνταν αδιανόητα ! Ακόμη όμως και μ' αυτή την εξέλιξη, εξακολουθεί το μάθημα να είναι δύσκολο, γεμάτο προκλήσεις, ανοιχτό στη δημιουργία νέων μεθόδων και πειραματισμών !

Τα παιδιά εξακολουθούν να είναι ευμετάβλητα, βαριούνται εύκολα, επαναστατούν εν ριπή οφθαλμού, κριτικάρουν κι αντιδρούν με το παραμικρό, τη μια στιγμή γελάνε και χαίρονται ενώ την άλλη κλαίνε και καταθλίβονται. Πολλές φορές δεν ξέρουν τι θέλουν ...
Κι έρχεται ο καϋμένος ο δάσκαλος εν μέσω οικονομικής καταιγίδας να παίξει ένα ρόλο, να παίξει πότε τον γελωτοποιό, πότε τον σπουδαίο σοφό, πότε τον αυστηρό πατέρα, μαέστρος μιας σουρεαλιστικής ορχήστρας που λέγεται τάξη.
Οι μαθητές, μετά το πρώτο εικοσάλεπτο μαθήματος παθαίνουν αλλεργία. Και δεν υπάρχει πιο ευχάριστο παιχνίδι γι αυτούς απ' το να χαλάνε το μάθημα. Αρχίζει σιγά σιγά να διαδίδεται ένας ψίθυρος, όπου συμμετέχουν όλοι. Κάποιοι προβοκατόρικα και χωρίς να το θέλουν ιδιαίτερα, μέσα στη φασαρία κάνουν κι ερωτήσεις ! Αφήστε τον κύριο να μιλήσει ! Κάποιος σηκώνεται και παίζει τον ρόλο του δασκάλου : Σκάστε επιτέλους ! Κύριε δώστε τους μια ωριαία να δούνε ! Σουρεαλισμός σκέτος !
Είναι μεγάλη πρόκληση για τον μαθητή τον κακό που δεν καταλαβαίνει τίποτε, που όλοι του φωνάζουν , που νιώθει μειονεκτικά, όταν ο καθηγητής γυρίζει στον πίνακα και για τον ένα ή τον άλλο λόγο κολλήσει σ'ένα λάθος να του πετάξει στο κεφάλι μια κιμωλία !
Ο πίνακας πάλι, είναι αφορμή για μια μεγάλη θεωρητική συζήτηση. Πόσους επίδοξους σοφούς δεν τους έχει ρουφήξει σαν μαύρη τρύπα ! Δεν είναι ξύλινο κατασκεύασμα. Είναι ψυχολογικό αντικείμενο.Πολλές φορές η κιμωλία, ρολάρει εύκολα, τα γράμματα και τα σχήματα βγαίνουν θαυμάσια, ο αναστοχασμός και η σκέψη δίνει και παίρνει ! Όλα τα καθορίζει το ακροατήριο !
Άλλες φορές πάλι, η κιμωλία κολλάει, γίνονται λάθη, φοβάσαι να γυρίσεις την πλάτη, έχεις άγχος, βιάζεσαι να τελειώσεις , νιώθεις ν'ακροβατείς, και η απόπειρα ν' αποδείξεις κάτι μοιάζει με επικίνδυνο πείραμα ! Αντί να έχεις πάρε δώσε με το ακροατήριο, μονολογείς, παραμιλάς, τα λες μόνος σου !
Ο πίνακας δεν είναι απλά "μέσο γραφής" : Είναι καθρέπτης. Πάνω του καθρεφτίζονται τα κεφάλια των μαθητών. Κάθε γράμμα, κάθε αριθμός που γράφεται, περνάει πρώτα απ' τα κεφάλια των μαθητών ή των ανθρώπων του ακροατηρίου. Εκεί παίρνει πρώτα αξία και μετά γράφεται μέχρι το επόμενο σβύσιμο. Είναι "γέφυρα" ανάμεσα στον καθηγητή και στο ακροατήριο. Απ' αυτή τη γέφυρα προσπαθεί
η γνώση να διοχετευτεί και στο ακροατήριο. Και δεν είναι σίγουρο πάντα ότι καταλήγει εκεί. Μπορεί να καταλήξει στον αέρα. Να σκορπιστεί άδικα.
Όταν ο καθηγητής είναι πολύ πιεσμένος είναι πιθανόν ο πίνακας να τον "ρουφήξει "!
Να μην μπορεί να κάνει μια σωστή πράξη. Να μην μπορεί να μιλήσει. Τότε είναι έρμαιο των δικών του παρανοήσεων. Είναι δύσκολη δουλειά ! Χρειάζεται πάθος κι επιμονή ! Να πιστεύεις έντονα στην αξία του σκοπού. Να έχεις μεγάλη καρδιά. Να συγχωρείς και να αγαπάς. Να μην κρατάς κακία ποτέ στον μαθητή σου.  Να έχεις υπομονή και μέθοδο. Όχι συγκεκριμένη μέθοδο, οποιαδήποτε μέθοδο αρκεί να είναι στην ώρα της !