θέατρο : φόνισσα

Το κείμενο της φόνισσας,του Παπαδιαμάντη έχει σαν βασικό αντικείμενο την ακραία εκτροπή του ανθρώπου σε κατάσταση ν' αποφασίζει για τη ζωή ή το θάνατο κάποιου...  

Μόνο που σ' αυτή την περίπτωση ο θύτης, ή μάλλον η θύτης, όπως και άλλοι εγκληματίες, είναι τραγικό πρόσωπο, έχει χάσει τα λογικά της και έχει αντιστρέψει τα πράγματα, νομίζει όπως λέει ότι ο θάνατος είναι σωτηρία, ο πόνος ευλογία κι έτσι αποφασίζει μόνη της για τη τύχη των θυμάτων της.

Αυτά τα θύματα, μικρά κοριτσάκια ή βρέφη, αντικατοπτρίζουν στα μάτια της στην ουσία τη δική της πικρή ζωή :"Εις τους λογισμούς της , συγκεφαλαιούσα όλην τη ζωή της, έβλεπεν ότι ποτέ δεν είχε κάμει, άλλο τίποτε ειμή να υπηρετή τους άλλους.Οταν ήτο παιδίσκη, υπηρέτει τους γονείς της. Οταν υπανδρεύθη, έγινε σκλάβα του συζύγου της- και όμως ως εκ του χαρακτήρος της και της αδυναμίας εκείνου, ήτο συγχρόνως και κηδεμών αυτού-όταν απέκτησε τέκνα, έγινε δούλα των τέκνων της. Οταν τα τέκνα της απέκτησαν τέκνα, έγινε πάλι δουλεύτρια των εγγόνων της."

Τι αριστοτεχνικά που δίνει ο Παπαδιαμάντης το "ψήλωμα του νού της" δηλ το πέρασμα από την κακή σκέψη στη κακή πράξη !
Και τι ωραία ιδέα, πραγματικά να σκεφτεί κάποιος, να μεταφέρει θεατρικά αυτό το κείμενο που από μόνο του είναι βέβαια στιβαρό, ακέραιο και αυτόνομο όμως το θέατρο ή ο κινηματογράφος ψάχνουν εναγωνίως τον λόγο και το συγγραφέα και τον προτείνουν με όλα τα μέσα ! Γιατί όχι ?
Η δικαιολογία είναι ότι το κείμενο είναι δύσκολο και δυσνόητο και συνεπώς χρειάζεται τη βοήθεια ηθοποιών για να ερμηνευτεί ή να αποδοθεί ? Είναι η γλώσσα του Παπαδιαμάντη καθαρεύουσα ακαταλαβίστικη με άγνωστες λέξεις ? Ισως. Και τί μ' αυτό ?
Μαθήματα αρχαίων ελληνικών γίνονται στο γυμνάσιο και ένας λόγος που γίνονται πιστεύω είναι κι αυτός : για να μη χάσουν τη σημασία τους τέτοιας αξίας κείμενα.
Πραγματικά έχοντας στο μυαλό μου λυμένο το γλωσσικό ζήτημα παρ' όλ' αυτά δεν μπορώ να μη θαυμάσω προτάσεις όπως οι παρακάτω μεστές, λιτές και ακριβείς :

"Την μίαν χρονιάν ημπόρεσε μόνον να κτίση τέσσαρας τοίχους λασποκτίστους, μικρούς και χαμηλούς και να τους στεγάση· την δευτέραν χρονιάν κατώρθωσε να πετσώση κατά τα τρία τέταρτα το σπίτι, δηλ. να κατασκευάση μικρόν πάτωμα, με διάφορα σανίδια, ανόμοια παλαιά και νέα, και, χωρίς να χάση καιρόν, ανυπομονούσα, πότε να «ξελευθερωθή» από την τυραννίαν της ανδραδέλφης, η οποία εγήραζε κ' εγίνετο παράξενη, εκουβαλήθη, κ' επήγε να εγκατασταθή, μαζί με τον σύζυγον και τα τέκνα, εις την «γωνίαν» της, εις την «φωλιάν» της, εις την «άκρην» της."

 Ολο το διήγημα είναι περιγραφή ανθρώπων και καταστάσεων κλειστών και περιορισμένων από την ανάγκη, τα ήθη της μικρής κοινωνίας και τη συνείδηση...Περιγραφές ψυχολογικές ηρώων που πάσχουν να δώσουν ένα νόημα στην μάταιη και τραγική ύπαρξή τους.Ο σπουδαίος θίασος της οδού Κεφαλληνίας μας προτείνει να ξανα η απλά ανακαλύψουμε τον Παπαδιαμάντη.