Η Κβαντομηχανική είναι περισσότερο ένας τρόπος να σκέφτεσαι τον φυσικό κόσμο παρά μια εξήγησή του... Χιλιάδες εφαρμογές της καθημερινότητας στηρίζονται σ' αυτή, όπως το cd, τα lazer, η νανοτεχνολογία, όμως παρ' όλ' αυτά δύσκολα κάποιος μπορεί να κατανοήσει τον παράδοξο τρόπο που θεωρεί τα πράγματα.
Για ένα ηλεκτρόνιο, μπορεί να γνωρίζουμε (με μέτρηση) την ορμή ή τη θέση του , ποτέ όμως και τα δύο ! Γνωρίζουμε ενδεχομένως κάποιες πιθανές θέσεις του ή κάποιες πιθανές ταχύτητές του.
Στο πείραμα των δύο σχισμών, ένα ηλεκτρόνιο περνάει ταυτόχρονα απ' τις δύο σχισμές και πάει και πέφτει στη φωτογραφική πλάκα με μεγάλη πιθανότητα πίσω απ' το χώρισμα των δύο σχισμών.
Αν βάλουμε δίπλα απ' το παραπέτασμα των σχισμών αισθητήρες, τότε το ηλεκτρόνιο συμπεριφέρεται φυσιολογικά και πάει και πέφτει ακριβώς πίσω από μια σχισμή !
Πόσο πολύ μπορούμε να εμβαθύνουμε στον μικρόκοσμο ; Αυτό που βλέπουμε-αντιλαμβανόμαστε έχει σχέση με την πραγματικότητα ή η πραγματικότητα μεταβάλλεται ανάλογα με τη συνείδηση που έχουμε γι αυτή ; Δηλαδή όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στο ηλεκτρόνιο τόσο αυτό συμπεριφέρεται όπως αναμένουμε να κάνει. Όσο πιο μακριά βρισκόμαστε απ' το ηλεκτρόνιο τόσο αυτό συμπεριφέρεται αλλόκοτα. Μα όσο πιο μακριά βρισκόμαστε από ένα αντικείμενο τόσο πιο ψεύτικη εντύπωση δεν έχουμε για το αντικείμενο ;
Μήπως το ηλεκτρόνιο, αν το δούμε από λίγο πιο μακριά, παίρνει άλλες διαστάσεις και πια η σχισμή δηλαδή ένα πράγμα τριών διαστάσεων, είναι λίγες να το χωρέσουν ; Μήπως το αποτύπωμα στη φωτογραφική πλάκα είναι απλώς η κατάρρευση των υπολοίπων διαστάσεων στο επίπεδο ;
Όπως ακριβώς η ύπαρξη της σκιάς ενός ανθρώπου στο έδαφος, μας υποδηλώνει την παρουσία του, δεν μας αποκαλύπτει όμως την πραγματική μορφή του. Ή όταν πετάμε με αεροπλάνο ψηλά, η γη φαίνεται στρογγυλή , τα βουνά όμως φαίνονται επίπεδα, ενώ όταν πλησιάζουμε στο έδαφος τα βουνά αποκτούν τις πραγματικές τους διαστάσεις ενώ η γη φαίνεται επίπεδη.
Τέτοιες παρανοήσεις υπάρχουν χιλιάδες στην ιστορία της επιστήμης και η επιστήμη εξελίσσεται όταν υπερνικάει αυτές τις παρανοήσεις...
Με τον μικρόκοσμο δεν μπορεί κανείς να βγάλει εύκολα άκρη. Ο Ζήνων ο Ελεάτης με το παράδειγμα του Αχιλλέα και της χελώνας μας έδειξε τη διαφορά των αισθητών-νοητών. Δηλαδή ενώ ξέρουμε σίγουρα ότι ο Αχιλλέας φτάνει τη χελώνα , αν κάνουμε μια εικονική μεγέθυνση στα δύο αντικείμενα, δηλαδή μεταφερθούμε στον μικρόκοσμο, τότε βλέπουμε ότι πράγματι ο Αχιλλέας δεν φτάνει ποτέ στη χελώνα. Όπως λέμε στα μαθηματικά τείνει ν' αγγίξει τη χελώνα, αλλά ποτέ δεν τη φτάνει !
Το όριο της κίνησης του Αχιλλέα είναι η θέση της χελώνας !
Στον μικρόκοσμο λοιπόν, δεν υπάρχει πραγματική επαφή. Όταν αγγίζονται δύο δάκτυλα ας πούμε η πραγματική επαφή γίνεται σε ελάχιστα σημεία και σε πολύ περιορισμένες περιοχές. Τα ίδια τα άτομα είναι σχεδόν αόρατα και ο Rutherford προσπάθησε να μεταφέρει το μοντέλο του πλανητικού συστήματος στην περιγραφή ενός ατόμου. Είναι πράγματι έτσι η εικόνα ενός ατόμου ; Έχει διαπιστωθεί ότι 10000 άτομα παρατεταγμένα έχουν μήκος ένα εκατοστό ! Όπως επίσης ότι αν ο πυρήνας ήταν ένα μπαλάκι του τένις τότε το ηλεκτρόνιο θα βρισκόταν σε απόσταση τριών χιλιομέτρων και θα περιστρεφόταν ιλιγγιωδώς γύρω από τον πυρήνα. Το υπόλοιπο περιεχόμενο του ατόμου δεν είναι τίποτε άλλο παρά κενό !
Επίσης το φως έχει μήκος κύματος μεγαλύτερο απ' τη διάμετρο ενός ατόμου και γι αυτό δεν το βλέπουμε.
Περίπου το ίδιο γίνεται και στα μαθηματικά, όταν προσπαθούμε να προσεγγίσουμε έναν άρρητο αριθμό. Από λίγο μακριά ένα άρρητος π.χ. ο αριθμός : τετραγωνική ρίζα του 2, μας φαίνεται ότι είναι ο 1,41 , αν πλησιάσουμε όμως τότε πια γίνεται αδιευκρίνιστος : 1,414213....Δεν τελειώνει ποτέ ; Είναι αριθμός ή είναι όριο ; Έχει κάποια θέση στον άξονα των αριθμών ή όχι ; Μέχρι πότε θα ψάχνουμε να τον βρούμε ;
Καλώς ή κακώς, η εικόνα που δίνουν οι θετικές επιστήμες αυτόν τον αιώνα, αλλά και τον προηγούμενο, είναι γεμάτη ανατροπές και αναθεωρήσεις. Οι πιο ψαγμένοι από τους επιστήμονες βρίσκονται επί ξηρού ακμής, αμφισβητούν τα πάντα, τις ίδιες τις αισθήσεις τους και ότι τέλος πάντων πίστευαν για την πραγματικότητα που μας περιβάλλει και κατά πως φαίνεται ένα απομένει να είναι σίγουρο : Αυτός ο κόσμος είναι πολύ πιο περίπλοκος απ'όσο φαινόταν και από δω και πέρα συνεχώς θα μας εκπλήττει ! Επίσης τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται και κατά βάση αν θέλουμε να γνωρίσουμε τον περιβάλλοντα κόσμο το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να γνωρίσουμε κατ' αρχάς τον ίδιο μας τον εαυτό δηλαδή τη νόηση, τουτέστιν τον εγκέφαλό μας...
Μοιάζει αυτά τα δύο να αλληλοεπηρεάζονται, δηλαδή η εξέλιξη της γνώσης του περιβάλλοντος κόσμου να επηρεάζει την εξέλιξη της γνώσης του εγκεφάλου και το αντίστροφο.
Ποτέ ξανά τόσες πολλές καινούργιες θεωρίες και νοητικά πειράματα δεν ανακοινώνονταν. Η ανθρώπινη συνείδηση σε οργασμό ! Οι θετικές επιστήμες πλησιάζουν τη φιλοσοφία σε μεγάλο βαθμό κι έτσι η φιλοσοφία μοιάζει να ξεκινάει έναν εντελώς καινούργιο κύκλο !
Σήμερα όταν ρεμβάζουμε τις καλοκαιρινές νύχτες κάτω από τον έναστρο ουρανό κάτι έχει αλλάξει.
Ο πατέρας μου θυμάμαι έλεγε παλιότερα : Τι μυστήριο πράγμα ! Τώρα κατευθείαν μας έρχονται στο μυαλό περισσότερα μυστήρια αλλά και πιο πολλές υποθέσεις. Την αρχή έκανε ο Αϊνστάϊν όταν μίλησε για σχετικότητα του χρόνου ανάλογα με τον παρατηρητή, διαστολή του χρόνου, συστολή του μήκους ενός αντικειμένου που τρέχει με ταχύτητα που προσεγγίζει το φως, για την ισοδυναμία ύλης και ενέργειας, για την εξήγηση της βαρύτητας σαν μεταβολή του χωρόχρονου. Από κει και πέρα τη σκυτάλη πήρε ο Στήβεν Χόκινγκ ο οποίος ανέλυσε τις μαύρες τρύπες και την μεγάλη έκρηξη. Οι Born, Schrodinger, Heisenberg θεμελίωσαν την κβαντομηχανική και παρουσίασαν έναν καινούργιο κόσμο ! Παραπέρα κάποιοι μίλησαν για σκουληκότρυπες , ταξίδια στο χρόνο, κοσμικές σύραγγες, αρνητικό χρόνο. Δεν μας λείπουν οι εξηγήσεις. Δεν είναι όμως απόλυτα πειστικές. Κάτι τους λείπει, κυρίως όμως αυτό που λείπει είναι να βρεθεί ο μίτος της Αριάδνης που συνδέει όλ' αυτά με τον ανθρώπινο υποκειμενισμό !
