Πιστεύω ότι κάποιος τιμά το έργο ενός καλλιτέχνη όταν μιλάει για το έργο του. Και όταν απ' αυτό βγάζει συμπεράσματα, αξιολογεί , τοποθετεί.Και αυτό γινόταν με το έργο του Αγγελόπουλου.
¨Οταν πρωτοείδα την "Aναπαράσταση", νομίζω στην τηλεόραση,τη δεκαετία του 80, κατ' αρχάς μου έκανε εντύπωση η ρεαλιστικότητα που είχε ,σαν να επρόκειτο για ντοκυμαντέρ. Μετά, πέρασε μέσα μου όλη η πιεστική θλιμμένη ατμόσφαιρα των πέτρινων ερειπίων, των καμπουριασμένων γέρων και του παράπονου των ηπειρώτικων μοιρολογιών. Η αφήγηση ήταν γρήγορη, με ρυθμό και έπαιζε με το χρόνο.
Το αποτέλεσμα ήταν δεμένο, σφιχτό και ξεκάθαρο στους στόχους του. Μακρινά πλάνα, εικόνες κοινωνιολογικής μελέτης.¨Ηταν φανερό ότι ο Αγγελόπουλος είχε αφομοιώσει όλη την Ευρωπαϊκή παράδοση του σινεμά και έδινε κάτι σημαντικό.
Σήμερα που ξαναβλέπω την "Αναπαράσταση" με κάποια διαφορετική ματιά και έχοντας εμπλουτίσει την κινηματογραφική εμπειρία μου, βλέπω καινούργια πράγματα σ' αυτή την ταινία που δεν τα είχα δει. Αυτό κυρίως που μ' εντυπωσίασε είναι ότι αποτελεί μια πρόταση για τον "κινηματογραφικό χρόνο" αλλά και για τον φιλοσοφικό χρόνο γενικότερα.
Το ίδιο το γεγονός του φόνου δεν αποτυπώνεται από το φακό, παρ'ότι το αντίθετο αφήνεται να διαφανεί ότι ανήκει στις προθέσεις του σκηνοθέτη. Αυτό θυμίζει λίγο Μπρεσόν.Το γεγονός περιγράφεται σα να μη συνέβη πραγματικά ! Την ίδια τακτική βέβαια ακολούθησε και σε άλλες ταινίες , όπως το "τοπίο στην ομίχλη" με τον βιασμό του κοριτσιού. Αυτό βέβαια δεν συνέβη από συστολή ή από ηθική δέσμευση. Δεν υπολείπεται άλλωστε στην αποκάλυψη του τέρατος που ενυπάρχει στη ψυχή και αποτυπώνεται αποκαλυπτικά σε άλλα στιγμιότυπα. Αλλά συνέβη κατά τη γνώμη μου για να δείξει το εξής : ένα "άσχημο" γεγονός ή ένα γεγονός, όταν συμβαίνει μοιάζει να προκαλείται μοιραία και σχεδόν φυσικά, όταν όμως έχει ήδη συμβεί, τότε για τους πρωταγωνιστές μοιάζει σαν να μην έχει γίνει !.
¨Ετσι λοιπόν, βλέπουμε τη φόνισσα να τρέχει στα παιδιά της που παίζουν ανέμελα στην αυλή !
Είναι δυνατόν αυτή η ήσυχη γυναίκα που κοιτάζει τα παιδιά της και τη δουλειά της να έχει κάνει φονικό ? Είναι δυνατόν κάτω από την επιφανειακή ηρεμία και ηθική του χωριού να κρύβονται τέτοια πάθη και αγριότητα ? Είναι απίστευτο...
Το μόνο πράγμα που επικυρώνει την πραγματοποίηση του γεγονότος, είναι η απήχησή του στον κοινωνικό περίγυρο, στις έρευνες της αστυνομίας, αλλά και στις ψυχές των φονιάδων. Που πια έχουν αλλάξει.... ¨Οχι μόνο από τις μεθοδεύσεις του ανακριτή : μου είπε ο εραστής σου ότι ο φόνος ήταν δική σου ιδέα, τι έχεις εσύ να του προσάψεις ? Αλλά από το ανίερο της πράξης. Από τις ερινύες, από το ηθικό αντίκτυπο.
Τι την οδήγησε σ' αυτή την πράξη ? Η αντίδραση στην μίζερη μοίρα της ζωής στο χωριό ? ο έρωτας ?
Ο εραστής ποια συμμετοχή έχει ?
Ο υπόλοιπος χρόνος της ταινίας τρέχει αποσπασματικά όπως ο πραγματικός, όμως η αφήγηση περιγράφει τα γεγονότα μετά τον φόνο παράλληλα με τα γεγονότα μετά τη σύλληψη. Ετσι ο φακός εστιάζει σε δύο αντικείμενα παράλληλα. Από τη μια στους πρωταγωνιστές και από την άλλη στο κοινωνικό περίγυρο. Οι δύο χρόνοι συγκλίνουν προς το τέλος της ταινίας στη σύλληψη.
Από την πρώτη του ταινία λοιπόν, βλέπουμε ότι ξεδιπλώνεται μονομανιακά σχεδόν η καθήλωση του σκηνοθέτη με το ζήτημα του κινηματογραφικού χρόνου που αργότερα στις μετέπειτα ταινίες του θα γίνει "χωρόχρονος" και θα επικεντρωθεί κυρίως στην ελληνική ιστορία αριστουργηματικά !
Η ποίηση του Αγγελόπουλου έλκει καταγωγή από τους Προσωκρατικούς που πίστευαν ότι οι βασικές αρχές του κόσμου είναι : η γη, η φωτιά, ο αέρας και το νερό.Αυτά απεικονίζει στις ταινίες του : φυσικά τοπία δηλ η γή, φωτιά, η βροχή και η θάλασσα δηλ το νερό και οι φωνές, τα σφυρίγματα και η μουσική δηλ ο αέρας.
Το έργο του Αγγελόπουλου είναι παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές !
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου