Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011

Θέατρο: Αμερικάνικος βούβαλος, Ντέϊβιντ Μάμετ



Ενας τύπος χαρτοπαίκτης μικροαπατεώνας διατηρεί παλιατζίδικο και συγκεντρώνει εκεί όλο το αφάν-γκατέ από ομότεχνους και ομογάλακτους.
Η φιλία μεταξύ τους στηρίζεται στις κοινές απόψεις για τη ζωή: οποιαδήποτε εργασία είναι σκλαβιά, μπορεί κάποιος με την εξυπνάδα να πιάσει την καλή αν τον βοηθήσει και η τύχη, οι πλούσιοι και μορφωμένοι είναι ξενέρωτοι και αδελφές.
Όλη μέρα τριγυρίζουν στο "μαγαζί" λέγοντας εξυπνάδες, εκτονώνοντας τον φιγουρατζίδικο ανδρισμό τους και ψάχνοντας τρόπο να βρούνε τη χήνα με τα χρυσά αυγά !
Γι αυτούς η ζωή είναι ένα παιχνίδι όπου κερδίζει ο πιο ψύχραιμος, ο πιο έξυπνος κι ο πιό θαρραλέος, ο πιο μάγκας δηλαδή...
Η φιλία αυτή έχει βέβαια κάποιους ηθικούς κανόνες: η μπέσα ? η τιμιότητα ? ο ανδρισμός ?
Για παράδειγμα η φιλία που έχει ο Ντόν με τον Μπόμπυ. Ο Ντόν είναι ο μάγκας παλαιοπώλης. Τον Μπόμπυ τον περιμάζεψε από την μέγκενη των ναρκωτικών και του έδωσε ένα πιάτο φαϊ και κάποιο χαρτζιλίκι. Με το αζημίωτο όμως! Τον στέλνει πολύ εύκολα να "μπουκάρει" σ΄ένα σπίτι όπου ξέρει ότι υπάρχουν πολύτιμα νομίσματα. Η σχέση τους δηλ είναι περισσότερο οικονομική παρά φιλική. Ομως την τελευταία στιγμή αρπάζει την ευκαιρία ο "εξυπνότερος" δάσκαλος και παίρνει εκείνος τη δουλειά.Στο παιχνίδι μπαίνει και κάποιος Φλέτσερ ο οποίος την κοπανάει συμπτωματικά ή σκόπιμα δεν ξέρουμε ακριβώς, το περιστατικό όμως γίνεται αφορμή για ένα γαϊτανάκι από παρεξηγήσεις !
Ο δάσκαλος λοιπόν λειτουργεί σαν καταλύτης ανάμεσα στους άλλους δύο : βίαιος, νευρικός, προπετής, εξυπνάκιας, φαλλοκράτης, επιπόλαιος, τυχοδιώκτης, ματαιόδοξος, βίαιος, θρασύς του φταίνε όλοι και όλα, ζεί σ' έναν κόσμο όπου δεν του φτάνει, δεν του αρκεί και κτυπάει απ' τον έναν τοίχο στον άλλο απεγνωσμένα, σαν μύγα κλεισμένη σ' ένα κουτί !
Βγάζει επιπόλαια κακία (σαν μικρό παιδί) κι αμέσως μετά ζητάει συγνώμη, αναστατώνεται, ξεσπάει, φωνάζει, βρίζει σαν υστερικός. Είναι η προσωποποίηση, μάλλον η παρωδία του επιτυχημένου : ντυμένος σαν δανδής, δεν έχει δουλέψει ποτέ του, αρπάζει τις ευκαιρίες. Ο χρόνος του είναι πολύ πιο σύντομος απ' των άλλων...Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο δάσκαλος είναι το μοντέλο του ανθρώπου που επιζητάει ο καπιταλισμός !
Ο δάσκαλος είναι ένας έξυπνος τυχοδιώκτης μικροαπατεώνας. Υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε να είναι ένα επιτυχημένο στέλεχος επιχείρησης. Για παράδειγμα αντί για την καλικατζούρα μιας υποτιθέμενης διάρρηξης θα μπορούσε να σχεδιάζει ένα project για μια έρευνα αγοράς. Οι αναλογίες είναι οι ίδιες. Ο Ντον αντί για κλέφτης μαγαζάτορας θα μπορούσε να είναι αφεντικό μεγάλης επιχείρησης. Οι όροι του ανταγωνισμού θα ήταν οι ίδιοι, οι ανθρώπινες σχέσεις επίσης, το ίδιο λυσσαλέο πάθος για αρπαγή, για ρίξιμο του άλλου, για ψέμματα. Ο Μπόμπυ αντιστοιχεί στον μόνιμα ριγμένο υπάλληλο που κάνει τα πάντα-λέει ψέμματα, προφασίζεται συνεχώς κάτι-για να βγάλει τον επιούσιο. Είναι πάντα το παιδί για τα θελήματα, ο άνθρωπος της καρπαζιάς, γι αυτό αγωνίζεται με όλα τα μέσα να επιζήσει. Δεν έχει το πνευματικό υπόβαθρο των υπόλοιπων γι αυτό κάνει οτιδήποτε για να τον λυπούνται απ' τη μιά και απ' την άλλη με κάποιο τρόπο να τους αποσπάει ένα χαρτζιλίκι, γιατί ξέρει ότι στο τέλος στην μοιρασιά θα είναι πάντα ριγμένος. Όμως η ανωτερότητα του πνευματικού επιπέδου των άλλων δεν τους εμποδίζει να καταλήγουν στη συμπεριφορά του ανθρώπου των σπηλαίων όταν καταλαβαίνουν ότι ο Μπόμπυ δεν παίζει το παιχνίδι τους και τότε τον αντιμετωπίζουν με τη χειρότερη βία που υπάρχει...
Τι δεν πάει όμως τελικά καλά ? Γιατί στο τέλος ο δάσκαλος αρχίζει να σπάει το μαγαζί του Ντον (ένα σωρό άχρηστα πράγματα δηλαδή) και διακηρύσσει ότι δεν υπάρχει Νόμος-δεν υπάρχει σωστό και λάθος-δεν υπάρχει φιλία-σκατά ρε πούστη όλα !
Τι έκανε τον Μπόμπυ να πεί ψέμματα επανειλημένα στον Ντον- για να του τραβάει λεφτά ?
Αλλά και τι έκανε τον Ντον να κοροϊδέψει τον Μπόμπυ και να δώσει τη δουλειά στο δάσκαλο ?
Τι έκανε και τον δάσκαλο να είναι καχύποπτος με όλους? Πρώτα με τον Μπόμπυ, μετά με τον Φλέτσερ, μετά με τη Ρούθυ.
Είν' αυτό που έχει αναποδογυρίσει την Ευρώπη ! Είν' αυτό που έχει οδηγήσει εκατομμύρια συνανθρώπους μας στους σκουπιδοτενεκέδες των μεγάλων πόλεων. Είν' αυτό που ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις συνεργασίας, συμπαρατάξεις. Είναι αυτό που δεκαπλασιάζεται  σε μια νύχτα με μια φράση.
Είν' αυτό που κάνει τον άνθρωπο να ξεχνάει ιδεολογίες, ανθρωπισμό, αλληλεγγύη.
Είν' αυτό που αγοράζεται φθηνά και πουλιέται ακριβά απ' τις τράπεζες.
Είν' αυτό που παίρνει τα ύψη όταν συμβαίνει μια καταστροφή !
Είν' αυτό που δίνει αξία σε ψεύτικα λερωμένα κωλόχαρτα και μηδενίζει την αξία ενός ωραίου πίνακα ή της μαστοριάς ενός ανθρώπου.
Είν' αυτό που ολοένα δημιουργεί παρεξηγήσεις ανάμεσα στους ανθρώπους.
-Δεν ήταν ανάγκη ευχαριστώ πολύ.
-Πόσο κάνει τώρα αυτό το δώρο ?
-Που ν' αποσκοπεί άραγε μ' αυτό το δώρο ?
-Για να μου κάνει τέτοιο δώρο άρα μ'αγαπάει πολύ !
-Ο άντρας πρέπει να πληρώνει πάντα !
-Ο καλοντυμένος άνθρωπος δείχνει πάντα από καλή γενιά !
-Δεν θέλω να τον απολύσω γιατί θα πληρώσω μεγάλη αποζημίωση.
-Αγαπιόμαστε αλλά ας κάνουμε και μιά διαθήκη
-Εγώ κερνάω πάντα κι αυτοί  ποτέ !
-Είναι η ώρα να πληρώσουμε. Κάνε το κορόϊδο.
-Θα σε κοιτάξω στα γεράματά σου αν μου γράψεις το σπίτι...
Συμφέρον, κέρδος, εξοικονόμιση, πληρωμή, αποζημίωση, συμψηφισμός, αποταμίευση, επένδυση, αγορά, ζημία....

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου