Ολοι γυρίζουμε κάποτε στην Ιθάκη της παιδικής μας ηλικίας

Βλέπω μια φωτογραφία του σπιτιού που γεννήθηκα στη Νίκαια ! (είναι γύρω στη δεκαετία του 60) λεμονιές,η βεράντα,ο ήλιος, πως θάθελα με κάποιο μυστήριο τρόπο να γύριζα σ'εκείνη την εποχή και νά βλεπα τον εαυτό μου μικρό, τους γονείς μου νέους, συγχωρεμένους γείτονες να έχουν αναστηθεί...Για την ώρα μένω με την αίσθηση που μου δημιουργεί η φωτογραφία !
Μυρωδιές : πρέπει να ήταν κάποια λουλούδια από τις αυλές, τα απόνερα απ'το πλύσιμο τα πεταμένα στο δρόμο,οι φρέσκιοι σοβάδες των σπιτιών,κάποιο φαγητό που μαγειρεύεται εκείνη τη στιγμή, τσιγαρίλα, ο καπνός απ'τα καυσόξυλα όπου φουρνίζανε οι νοικοκυρές,η μυρωδιά απ'τις τσουκνίδες που βράζαν οι Ρωσοπόντιοι,το παντοπωλείο της κυρα Παρθένας(ανάμικτη μουντή μυρωδιά από λάδι,μπακαλιάρο,κρεμμύδια,κρασί,απορρυπαντικά),οι μυρωδιές από ζώα (σκυλιά, γατιά,κατσίκες,γάϊδαροι,κότες).
Ηχοι : πλανόδιοι,ασβεστάαααααααααααας, μεγεθύνω φωτογραφίιιιες,ντομάτες αγγούρια,πατάτες,όλα τα παλιά αγοράαααααζω,το γάλααααα,το γκάρισμα των γαϊδάρων,το ξυλουργείο του κυρ Θόδωρα,που και που κάνα μηχανάκι η αυτοκίνητο διέκοπτε την ησυχία... Τα παιδιά της γειτονιάς : Ο Στέλιος κρατούσε μια κομμάτα ψωμί με αλειμμένο τοματοπελτέ, Ο Νίκος ο χοντρούλης όλο φώναζε,ο Αντώνης έκανε ποδήλατο...Το μεσημέρι διαβάζαμε λίγο και το απόγευμα συνέχεια στο δρόμο παίζαμε,γυρνούσαμε,μιλάγαμε για διάφορα χωρίς έννοιες εκτός απ'το σχολείο.Παιχνίδια πάρα πολλά : αμπάριζα,κυνηγητό,μπάλα,χαρτάκια,μπάζ,γιαλένια,άλτ,εφευρίσκαμε διάφορα αγωνίσματα όπως πήδημα από μάντρες,πέταγμα ακόντιου διάφορες φανταστικές περιπέτειες όπως ταξίδια με υποβρύχιο,διαστημόπλοιο κ.λ.π όπου στο τέλος μαλώναμε πάντα αλλά το ξεχνούσαμε γρήγορα ! Το βράδυ ήταν ακόμη πιο γοητευτικό για μας αφού μπορούσαμε να παίξουμε άνετα κρυφτό,κάναμε πλάκες και φάρσες,το τεράστιο φεγγάρι από πάνω και μεις γέλια και χαρές.Παρά πάνω στο ταβερνάκι το τζούκ μπόξ παίζει στη διαπασών Γαβαλά : "φύγε κι ασε με ν' απομείνω μόνος μου"...
Πόσο ζωντανά τα έχω ολ'αυτά μέσα μου, σα να μην έχουν περάσει σα να ζούν αιώνια κάπου σε κάποιο μέρος, σα να τα έχω ανάγκη να υπάρχουν έτσι όπως τα έζησα, τα ένοιωσα ! Δεν ήταν όλα τέλεια, όμως η παιδική ματιά τους έδινε μια χροιά καταπληκτικής και εντυπωσιακής εμπειρίας όπου έχουμε ανάγκη να καταφύγουμε και να επιστρέψουμε πάλι σαν τον Οδυσσέα στην Ιθάκη του....

Ο κ.Επαμεινώνδας κλαίει και γελάει ταυτόχρονα...

Μπόρχες και κβαντομηχανική

....Ενιωσα στο χέρι μου κάτι σαν γαργαλητό, μια ελαφρότατη δόνηση.Ανοίγοντας τη χούφτα μου, είδα πως οι δίσκοι ήταν τριάντα ή σαράντα. Θά' παιρνα όρκο πως δεν ήταν παραπάνω από δέκα.Τους άφησα πάνω στο τραπέζι κι έβγαλα και τους άλλους.Δε χρειάστηκε να τους μετρήσω για να καταλάβω πως είχαν πολλαπλασιαστεί. Τους έκανα όλους μία στοίβα κι επιχείρησα να τους μετρήσω έναν έναν.
Αυτό το απλούστατο εγχείρημα αποδείχθηκε αδύνατον.Συγκέντρωνα την προσοχή μου σ' έναν δίσκο, τον έβγαζα απ' το σωρό πιάνοντάς τον με το δείκτη και τον αντίχειρα και μόλις έμενε μόνος του γινόταν πολλοί. Κοίταξα μην έχω πυρετό, κι επανέλαβα το ίδιο πράγμα πολλές φορές.Το αχρείο θαύμα επαναλαμβανόταν.Είχαν παγώσει τα πόδια και τα σωθικά μου και τα γόνατά μου έτρεμαν. Δεν ξέρω πόση ώρα πέρασε.....
...Αν κάποιος μου' λεγε πως υπάρχουν μονόκεροι στο φεγγάρι, ή θα δεχόμουν αυτή την πληροφορία ή θα την απέρριπτα ή θα κρατούσα μια επιφύλαξη' πάντως, θα μπορούσα να τους φανταστώ. Αντίθετα, αν μου'λεγαν πως, στο φεγγάρι, έξι ή επτά μονόκεροι μπορούν να είναι τρεις, θα'λεγα αμέσως πως αυτό είναι αδύνατον. Οποιος έχει καταλάβει πως τρία κι ένα κάνουν τέσσερα, δεν κάθεται να το επαληθεύσει με κέρματα, με τα δάχτυλα, με πιόνια του σκακιού ή με μολύβια. Το καταλαβαίνει, κι αυτό αρκεί. Του είναι αδύνατον να διανοηθεί άλλον αριθμό. Πολλοί μαθηματικοί υποστηρίζουν πως "τρία συν ένα" είναι μια ταυτολογία του "τέσσερα", ένας άλλος τρόπος να πεις "τέσσερα"...Κι απ' όλους τους ανθρώπους της γης, έλαχε σε μένα, τον Αλεξάντερ Κρέιγκι, ν' ανακαλύψω τα μοναδικά αντικείμενα που αντιφάσκουν σ' αυτόν τον θεμελιώδη νόμο του ανθρώπινου πνεύματος.Στην αρχή, φοβόμουν πως θά' χανα τα λογικά μου' με τον καιρό, άρχισα να πιστεύω πως θα'ταν καλύτερα για μένα να τα' χω χάσει, αφού η προσωπική μου παραίσθηση είχε λιγότερη σημασία απ' την απόδειξη πως στο σύμπαν βασιλεύει η αταξία. Αν τρία συν ένα μπορούν να είναι δύο ή δεκατέσσερα, η λογική είναι μια τρέλα...
(αποσπάσματα από το διήγημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες: "Γαλάζιες τίγρεις").

Αν "τρία συν ένα" μπορεί να κάνει οτιδήποτε τότε ο κόσμος καταρρέει κάτω από τα πόδια μας γιατί ούτε αριθμητική αλλ' ούτε μαθηματικά μπορούμε να κάνουμε σωστά ! Ο Wittgenstein όμως λέει ότι αν υποθέσουμε ότι μια μαθηματική πράξη για κάποιο λόγο μας βγαίνει συνεχώς λάθος, θα απορρίπταμε όλη την μαθηματική θεωρία που θα προέκυπτε απ' αυτή την πράξη η όχι ? η απάντηση του είναι όχι και υπερθεματίζει λέγοντας ότι τα μαθηματικά είναι επινόηση και όχι ανακάλυψη ! ...Οπως μας λέει στο: " Παρατηρήσεις για τη θεμελίωση των μαθηματικών" Και άν ο κανόνας +1 σε οδηγεί μια φορά απ' το 4 στο 5, ίσως μιαν άλλη φορά σε οδηγήσει από το 4 στο 7. Γιατί αυτό να είναι αδύνατο ?
Εγείρεται το ερώτημα τί θα εκλάβουμε ως κριτήριο της σύμφωνης προς τον κανόνα προχώρησης. Μήπως, για παράδειγμα, ένα αίσθημα ικανοποίησης που συνοδεύει την πράξη της, σύμφωνα με τον κανόνα, προχώρησης ? Η μήπως μια ενόραση (έμπνευση), η οποία μου λέει ότι έχω προχωρήσει σωστά ? Η, πάλι, ορισμένες πρακτικές συνέπειες της προχώρησης, που ορίζουν αν ακολούθησα πραγματικά τον κανόνα ?-Τότε θα ήταν δυνατό το 4+1 να δίνει άλλοτε 5 κι άλλοτε κάτι άλλο ως εξαγόμενο. Θα ήταν διανοητό, δηλαδή, μια πειραματική έρευνα να έδειχνε κατά πόσον 4+1 δίνει πάντοτε 5...Εχουμε λοιπόν διδάξει σε κάποιον την τεχνική του πολλαπλασιασμού. Οπότε χρησιμοποιούμε εκφράσεις αποδοχής και απόρριψης. Θα γράψουμε επίσης, μερικές φορές, τον σκοπό του πολλαπλασιασμού : "Αν είναι σωστός, θα βγάλεις αυτό", μπορούμε να πούμε. Είναι τώρα διανοητό ν' ακολουθεί κανείς έναν κανόνα και να βρίσκει διαφορετικό εξαγόμενο κάθε φορά που πολλαπλασιάζει 15x13 ? Αυτό εξαρτάται απ' το ποιά πράγματα θα επιτρέψει κανείς να ισχύσουν ως κριτήρια της ορθής ακολουθίας. Στα μαθηματικά, το ίδιο αποτέλεσμα είναι επισης κριτήριο του ορθού υπολογισμού. Εδώ λοιπόν είναι αδιανόητο ν' ακολουθείς σωστά έναν κανόνα και να παίρνεις διαφορετικά υπολογιστικά σχήματα...
(Παρατηρήσεις για τη θεμελίωση των μαθηματικών,Ludwig Wittdgenstein)

Για παράδειγμα έστω ότι θέλουμε να υπολογίσουμε το άθροισμα:
S= 1-1+1-1+1-... χρησιμοποιώντας όλες τις ιδιότητες της πρόσθεσης. Τότε το αποτέλεσμα μπορεί να είναι διαφορετικό ανάλογα πως θα πάρουμε το άθροισμα : S=1-(1-1+1-...)=1-S => 2S=1 => S=1/2 η S=1-1+1-1+...=0+0+0+...=0 Η ή S=1 -1+1-1+1-...=1+0+0+0+...=1.Αρα ενώ ο κανόνας είναι ο ίδιος το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό !

Το φαινόμενο που περιγράφει ο Μπόρχες μοιάζει μεταφυσικό, όμως στην πραγματικότητα υπογραμμίζει μετρήσεις και φαινόμενα που εξετάζει η σύγχρονη φυσική και ανήκουν κυρίως στη σφαίρα της κβαντομηχανικής. Δηλ του κλάδου εκείνου της φυσικής που ασχολείται με θεωρίες για τη φύση των μικροσωματιδίων και κατ' επέκταση του φωτός.
Οι θεωρίες αυτές επινοήθηκαν αφ' ης στιγμής ανακαλύφθηκε ότι το φως έχει διττή φύση ήτοι κύματος-σωματιδίου ενώ για το ηλεκτρόνιο είναι αδύνατο να γνωρίζουμε που και πως βρίσκεται(αρχή της απροσδιοριστίας του Heizenberg) η δε θέση και κίνηση του ηλεκτρονίου εξαρτάται κατά πολύ από τις συνθήκες παρατήρησης και υπάρχει μια ορισμένη πιθανότητα να το βρούμε σε μια θέση και σε μια κατάσταση! Αυτά τα δεδομένα προκύπτουν από την κβαντομηχανική.
Είναι γνωστή η διαμάχη Bohr-Einstein(ο θεός δεν παίζει ζάρια)καθώς ο δεύτερος αντιλαμβανόταν το σύμπαν καθαρά ντετερμινιστικά)δήλ αίτιο-αιτιατό και καθόλου με όρους πιθανοκρατικούς !
Διαβάζουμε από το βιβλίο του Jim Al-Khalili "σκουληκότρηπες μαύρες τρύπες και χρονομηχανές" :
...Οι διαφορές μεταξύ των ερμηνειών έχουν να κάνουν με το πως περιγράφουμε το τί "συμβαίνει" σε ένα κβαντικό σωματίδιο, όπως ένα ηλεκτρόνιο, όταν το αφήνουμε μόνο του να κάνει ότι κάνουν τα ηλεκτρόνια όταν τα αφήνουμε μόνα τους.Αν μετρήσουμε μια συγκεκριμένη ιδιότητα ενός ηλεκτρονίου, όπως τη θέση του, την ταχύτητά ή την ενέργειά του σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, τότε η κβαντική μηχανική μας λέει τι είναι πιθανό να βρούμε. Ομως δεν μας λέει τίποτα σχετικά με το τι κάνει το ηλεκτρόνιο όταν δεν το παρατηρούμε. Αυτό δεν θα ήταν πρόβλημα αν μπορούσαμε να είμαστε βέβαιοι ότι τα ηλεκτρόνια (και όλα τα υπόλοιπα κβαντικά σωματίδια) θα συμπεριφερθούν λογικά, αλλά δεν το κάνουν. Εξαφανίζονται από το σημείο όπου παρατηρήθηκαν για τελευταία φορά και επανεμφανίζονται αυθόρμητα σε κάποια άλλη θέση η οποία θα έπρεπε,κανονικά, να είναι απρόσιτη σε αυτά.Υπάρχουν ταυτόχρονα σε δύο θέσεις διανοίγουν μια σήραγγα και διέρχονται από αδιαπέραστα εμπόδια, κινούνται ταυτόχρονα προς δύο διαφορετικές κατευθύνσεις και διαθέτουν ταυτόχρονα αρκετές αλληλοσυγκρουόμενες ιδιότητες. Ομως, τη στιγμή που αρχίζουμε να τα παρατηρούμε, τα ηλεκτρόνια αρχίζουν ξαφνικά να συμπεριφέρονται και πάλι ομαλά λες και τίποτα περίεργο δεν συνέβη.Ως τόσο, τα αναπόδραστα συμπεράσματα που πρέπει να συναγάγουμε από τα αποτελέσματα των παρατηρήσεών μας είναι ότι το ηλεκτρόνιο έκανε πράγματι κάτι το πολύ παράξενο όσο δεν το κοιτούσαμε.
Ουσιαστικά όλα τα κβαντικά σωματίδια συμπεριφέρονται με τρόπους που θα ήταν έως και αδύνατοι αν υπάκουαν στους ίδιους κανόνες με τα συνηθισμένα αντικείμενα της καθημερινής ζωής...
...Εχω ήδη αναφέρει εν συντομία ...ότι η κβαντική μηχανική θεωρείται ακόμα πιο σημαντική επιστημονική ανακάλυψη από τη σχετικότητα, αναφορικά με το πόσο έχει επηρεάσει την καθημερινή ζωή μας.Η κβαντική μηχανική είναι ο στυλοβάτης ολόκληρης της σύγχρονης χημείας και ολόκληρης της σύγχρονης ηλεκτρονικής. Χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε τη δομή των κρυστάλλων, ή να ανακαλύψουμε το λέιζερ ή τα ολοκληρωμένα κυκλώματα πυριτίου.
Χωρίς μια στοιχειώδη κατανόηση των νόμων της κβαντικής μηχανικής δεν θα υπήρχαν τηλεοράσεις, υπολογιστές, φούρνοι μικροκυμάτων, μηχανήματα αναπαραγωγής ψηφιακών δίσκων,ψηφιακά ρολόγια και τόσα άλλα που θεωρούμε δεδομένα στην τεχνολογική εποχή μας...Το πρόβλημα είναι πως κανένας δεν καταλαβαίνει πραγματικά τι μας λέει η κβαντική μηχανική σχετικά με τον κόσμο του απειροστά μικρού, τον οποίο περιγράφει με τόση ακρίβεια.Αυτό, βέβαια, ηχεί μάλλον τρελό.Πως μπορεί μια θεωρία, την οποία δεν καταλαβαίνουμε, να είναι τόσο επιτυχής ? Η απάντηση είναι ότι προβλέπει τη συμπεριφορά των κύριων δομικών λίθων της ύλης- όχι απλώς των ατόμων, αλλά και των σωματιδίων που συγκροτούν τα άτομα (των ηλεκτρονίων, των πρωτονίων, των νετρονίων) καθώς και των φωτονίων και κάθε άλλου υποατομικού σωματιδίου που μπορείτε να φανταστείτε(και υπάρχουν πολλά)- με απίστευτη ακρίβεια.
Η κβαντική μηχανική μας έχει οδηγήσει στη σημερινή, μεγάλης ακρίβειας, κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αυτά τα "κβαντικά" σωματίδια αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και συνδέονται προκειμένου να σχηματίσουν τον κόσμο γύρω μας.Ομως, την ίδια στιγμή η κβαντική μηχανική μας επιβάλλει μια θεώρηση του υποατομικού κόσμου,που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την κοινή λογική. Εδώ και τρία τέταρτα του αιώνα οι φυσικοί επιχειρούν να κατανοήσουν αυτήν τη θεώρηση και έχουν διαμορφώσει μια σειρά από πιθανές ερμηνείες του τι πρέπει να συμβαίνει στο κβαντικό επίπεδο.
Ωστόσο δεν έχει προκύψει ακόμη μια καθολική συναίνεση αναφορικά με την ορθή ερμηνεία, αν πράγματι υπάρχει μόνο μία.

πατρίδα

Σινεμά : Κυνόδοντας

Ο "κυνόδοντας" στην ουσία είναι η κινηματογράφιση ενός πειράματος όπου εν είδει παραβολής μπορούμε να μεγεθύνουμε και να βγάλουμε συμπεράματα για την κοινωνία.Εχοντας σαν αφορμή τα περιστατικά εγκλεισμού και βιασμού παιδιών για χρόνια από ενήλικους τέρατα (Γιόσεφ Φριτζλ,τέρας της Μαρικίτα,περίπτωση Νατάσα Κάμπους) ο σκηνοθέτης εντοπίζει τη συζήτηση κυρίως σ' ένα κλειστό σύστημα, μάλλον σε μια ειδική οικογένεια όπου ο δυνάστης πατέρας υπαγορεύει και τα παιδιά δεν έχουν καθόλου επηρεασμό από τον υπόλοιπο κόσμο αφού τα όρια του κόσμου τους βρίσκονται στην πόρτα του σπιτιού τους, όμως δεν είναι μόνο αυτό αφού και η γλώσσα τους έχει μεταστοιχειωθεί και έχει άλλο συμβολικό νόημα. Ετσι θάλασσα σημαίνει πολυθρόνα, ζόμπι σημαίνει κίτρινα λουλουδάκια κ.λ.π. κατά Βίντγκενστάϊν η γλώσσα τους και συνεπώς ο κόσμος τους έχει περιορισθεί στα απολύτως αναγκαία !
Ομως και η πραγματικότητα έχει παραλλαχθεί έτσι που να είναι εξηγήσιμη από τη λογική της "οικογένειας" π.χ. τα αεροπλάνα δεν είναι ιπτάμενες μηχανές αλλά παιχνιδάκια.Επίσης έχει εφευρεθεί και ένας "εθνικός" κίνδυνος όπου προβάλλονται και εξωτερικεύονται όλοι οι μύχιοι φόβοι και ανασφάλειες των παιδιών. Η εκπαίδευσή τους είναι πατροκεντρική και εμφορείται από τις στεγνές και τεχνοκρατικές πεποιθήσεις του πατέρα οπότε στερείται συναισθήματος και ηθικής.
Καταλύτης στην εξέλιξη της δράσης θα αποτελέσει μια γυναίκα ερωμένη επί πληρωμή του γυιού που θα ανοίξει την κερκόπορτα του σεξουαλικού ενστίκτου της οικογένειας όμως με μια ιδιαίτερη μορφή κυρίως συμβολικά επικοινωνιακή.
Η ταινία έχει ξεκάθαρους στόχους και διερευνά βασικά την ελευθερία της βούλησης,τα εθνικά ψέμματα και τις σκοπιμότητες που καλύπτουν, όπως και σε τι συνίσταται η αφύπνιση και η αντίδραση στη βάναυση πίεση της εξουσίας.

Ο κ.Επαμεινώνδας κλαίει και γελάει ταυτόχρονα...

Παύει το φως εκεί που ο ήλιος δε φωτίζει

Παύει το φως εκεί που ο ήλιος δε φωτίζει'
εκεί που θάλασσα δεν κυματίζει,
παλίρροιες φουσκώνουν πέλαγο την καρδιά'
όσα απ' το φως και του φωτός, φαντάσματα έκπτωτα,
κεφάλια λαμπυρίδες παρελαύνουν προς τη σάρκα,
όπου η σάρκα κόκαλα δεν καταστρώνει.

Κηροπήγιο στους μηρούς
ζεσταίνει νιάτα και σπορά, καίει τους σπόρους της φθοράς'
εκεί που ο σπόρος δε σαλεύει,
καρπός ανθρώπινος μεστώνει μες στ' αστέρια,
σαν σύκο φωτεινός'
εκεί που μήποτε κερί, το κηροπήγιο λύνει τα μαλλιά του.

Παύει η αυγή πίσω απ' τα μάτια'
από τον πόλο του κρανίου, στον πόλο του ποδιού,
αίμα ανεμόδαρτο σαν θάλασσα ορμάει'
άφραχτοι,ξέλυτοι οι κρουνοί των ουρανών
γεμίζουν άκρη σ' άκρη το ραβδίο,
χαμογελούν προφητικά και να: το λάδι των δακρύων.

Νύχτα γυρίζει μες τις κόγχες των ματιών,
πίσσα φεγγάρι σκοτεινό, το περιθώριο των σφαιρών'
το κόκκαλο η μέρα καταυγάζει'
εκεί που κρύο μήποτε, κατάσαρκα μελτέμια
ξεκουμπώνουν τους μανδύες του χειμώνα'
κρέμεται από τα βλέφαρα της άνοιξης μεμβράνη.

Ντύλαν Τόμας, "το χρώμα της λαλιάς" (1934-53)(μετφ.Γιώργου Μπλάνα)

Μέχρι πόσους θανάτους η ραδιενέργεια παραμένει αποδοτική και πράσινη ?

Η προφητική εικονογράφιση είναι του Γιώργου Τραγάκη.

Ξαφνιάζει και συγκινεί το μέγεθος της καταστροφής στην Ιαπωνία ! μιας χώρας ευάλωτης μεν σε σεισμούς και παλιρροϊκά κύματα αλλά τόσο οργανωμένης και νοικοκυρεμένης...Τελικά ο άνθρωπος ενώ φαίνεται ότι έχει τιθασεύσει τις ανεξέλεγκτες δυνάμεις της φύσης εν τούτοις συμβαίνει κάτι και φαίνεται αδύναμος και ανίσχυρος σαν μικρό μυρμηγκάκι που το τσαλαπατάει ένας γίγαντας.Ακόμη δεν ξέρουμε ακριβώς τι είναι οι σεισμοί -η αιτία τους είναι οι κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών που κινούνται πάνω σε μάγμα-όμως πως γίνονται αυτές και ποιά είναι η αιτία τους ακριβώς δεν ξέρουμε...Ο εσώτερος πυρήνας της γης είναι στερεός ενώ λίγο πιο πάνω βρίσκεται σε διάπυρη ρευστή κατάσταση. Υπάρχουν υποθέσεις που λένε ότι εκεί κάτω υπάρχουν φαινόμενα πυρηνικών αντιδράσεων όπως του ήλιου.Η δυσκολία είναι ότι δεν μπορούν να γίνουν μετρήσεις τόσο βαθειά στη γή και γι αυτό γίνονται υποθέσεις.Παρόμοιας αιτιολογίας είναι και οι εκρήξεις των ηφαιστείων υπάρχουν γύρω στα 1500 ενεργά και όλοι θυμόμαστε το 91 την έκρηξη του Πινατούμπο που προκάλεσε ένα τεράστιο νέφος γύρω από τη γή.
Ομως η καταστροφή που συνέβη και συμβαίνει στην Ιαπωνία οφείλεται από τη μια σε φυσικά αίτια (σεισμοί,τσουνάμι) από την άλλη όμως σε ανθρωπογενείς παράγοντες όπως η άνεξέλεγκτη χρήση της πυρηνικής ενέργειας.
Πριν από λίγο καιρό, στις σοβαρές συζητήσεις για τις κλιματικές αλλαγές και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, κέρδιζαν σε μεγάλο βαθμό έδαφος τα επιχειρήματα υπέρ της προσεκτικής και λελογισμένης χρήσης των εφαρμογών της πυρηνικής ενέργειας ! Και στα σοβαρά θεωρούνταν ίσως η πιο καθαρή μορφή ενέργειας εν σχέσει με τις άλλες που μόλυναν το περιβάλλον, ήταν υδροβόρες, το καύσιμο ήταν περιορισμένο κ.λ.π. Μετά όμως από αυτή την κατάσταση στην Ιαπωνία τα στόματα έκλεισαν ή μάλλον άρχισαν να περιορίζουν τα σχέδια για μελλοντικά πυρηνικά εργοστάσια...
Τι συμβαίνει αλήθεια ? Δεν υπάρχει σαφής και σταθερή άποψη που να επισημαίνει το ποσοστό επικινδυνότητας σε σχέση με τα πλεονεκτήματα που παρέχει μια τέτοια λύση ? Δεν υπάρχει μάλλον ή αν υπάρχει κρύβεται επιμελώς ! Η αλήθεια είναι ότι παίρνεται κάποιο επιχειρηματικό ρίσκο και ως γνωστόν στην οικονομία όλες οι επιχειρήσεις έχουν κάποιο ρίσκο ! Στην περίπτωσή μας όμως αυτό το ρίσκο μεταφράζεται σε ανθρώπινες ζωές-πιθανούς ή άμεσους καρκίνους, τερατογενέσεις,ασθένειες...Είναι τόσο μεγάλη η απόδοση του καυσίμου σε ενέργεια που πια ένας "καθωσπρέπει" οικονομολόγος δεν νοείται να μην έχει στην ατζέντα του μια ιδέα για μελλοντική εφαρμογή της πυρηνικής ενέργειας.Η Ιαπωνία στήριζε το 30% των αναγκών της σ' αυτή.Ετσι επετεύχθη το οικονομικό θαύμα της τρίτης θέσης στην παγκόσμια οικονομία.Ομως κατά πως φαίνεται το ρίσκο δεν πέτυχε...Οι υπό ανάπτυξη χώρες (βλέπε Τουρκία,Ρουμανία,Βουλγαρία) δεν φαίνεται να παίρνουν μαθήματα από τα παθήματα των άλλων.Γιατί το κόστος των ανθρωπίνων ζωών τους ενδιαφέρει πολύ λίγο ή γιατί οι αντιδράσεις είναι μικρές.Η γιατί θα μπουρδουκλόσουν τις αιτίες των πιθανών καρκίνων με άλλες πιο συνηθισμένες όπως: τη κακή διατροφή,το κάπνισμα,την μόλυνση, την απροσεξία κ.λ.π.Αν τεθεί στο τραπέζι και το θέμα των πυρηνικών αποβλήτων που μεταφέρονται στον "σκουπιδοτενεκέ" της Ευρώπης δηλ. την Αφρική, τότε η συζήτηση δεν έχει τέλος...
Από μια περίεργη σύμπτωση εμφανίσθηκε στη γη η ζωή και από μια μεγαλύτερη σύμπτωση ο άνθρωπος αφού αν δεν είχε πέσει ο τεράστιος αστεροειδής που προκάλεσε την εξαφάνιση των δεινοσαύρων δεν θα επικρατούσαν τα μεσαία θηλαστικά και συνεπώς ο άνθρωπος...Επίσης ευνοϊκές συνθήκες θερμοκρασίας και οξυγόνου συνετέλεσαν στην ύπαρξή του.Ομως ο πλανήτης έχει ηλικία τεσσάρων περίπου δισεκατομμυρίων χρόνων ζωής και σε περίπου άλλα τόσα ίσως και λιγότερο είναι σίγουρο ότι θα έχει καταστραφεί, αυτή είναι η μοίρα του ανάμεσα σε δισεκατομμύρια άλλα άστρα του γαλαξία μας ανάμεσα σε δισεκατομμύρια γαλαξίες.Φυσικές καταστροφές συνέβαιναν και συμβαίνουν! είναι κάτι τελείως νομοτελειακό για τη γή αφού οι σεισμοί και τα ηφαίστεια προκαλούν την αναγέννηση των ορέων και του εδάφους.Επίσης χιλιάδες μετεωρίτες πέφτουν στη γή, όπως και είναι πιθανή μια σύγκρουση με αστρικό σώμα.Ολ' αυτά είναι πράγματα καθημερινά για τις συνθήκες όλων των ουρανίων σωμάτων.Τι θέση έχει τώρα ο άνθρωπος σ' όλο αυτό είναι περισσότερο ζήτημα φιλοσοφίας και όχι επιστήμης θα έλεγα...Είναι μια ανώτερη μορφή νόησης, είναι προδιαγεγραμμένο να αυτοκαταστραφεί, είναι η έκφραση του Θεού, είναι μια μορφή τάξης μέσα στο χάος ή το αντίστροφο ?
Αν θέλει ο άνθρωπος να επιζήσει διατηρώντας ταυτόχρονα ένα επίπεδο πολιτισμού πρέπει να δρομολογήσει την μετεγκατάστασή του σε άλλα άστρα χρησιμοποιώντας την τεχνολογία και την ανακάλυψη καινούργιων μορφών ενέργειας μεταλάσσοντας λίγο και τον εαυτό του αλλά και τον τρόπο ζωής του.Αυτό είναι σίγουρο και αναπόφευκτο, όμως άλλο αυτό και άλλο το να καταστρέψει πρώτος αυτός τη γή πριν από τη μοιραία αυτοκαταστροφή της, στο βωμό της νέας επιστημονικής ανακάλυψης η της πιο αποδοτικής αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου αφού από μικρή σχετικά ποσότητα ουρανίου αποδεσμεύεται τεράστια ενέργεια!Αλλο επίσης το να θέτει την ανθρώπινη ζωή και υγεία σε δεύτερη μοίρα βάζοντας σε πρώτη θέση αυτή την αποδοτική αξιοποίηση !

The evil

Είναι μια αόρατη δύναμη που λυσσάει να βγεί και να αναβλύσει σαν κύμα από ορμητικό ποταμό και υπό όρους και κατάλληλες συνθήκες αν είναι ελεγχόμενη γίνεται δημιουργική και ζωογόνος, αν όμως την περιορίσεις την αποδιώξεις ή την υποτιμήσεις γυρίζει από την πίσω πόρτα σαν κάτι "κακό" και άρρωστο να βρεί διέξοδο.
Κρύβεται σε σκοτεινές γωνιές, έχει τερατώδη μορφή και πολλές φορές εσωτερικεύεται στον άνθρωπο τον μαραίνει και τον εξαθλιώνει.Σ' αυτή τη μιζέρια ο άνθρωπος πολλές φορές δίνει μεγαλοπρεπή ονόματα όπως αρετή, τιμή, ηθική...και το γεγονός ότι αυτές οι λέξεις έχουν καταλήξει να έχουν διφορούμενη έννοια σημαίνει ότι ο άνθρωπος προσπαθεί να είναι καλός και σωστός και κατορθώνει το αντίθετο.Το πως έχει διαστρέψει αυτές τις έννοιες το περιγράφει πολύ καλά ο Ράϊχ στο: "Ακου ανθρωπάκο" και στη "δολοφονία του Χριστού".
Σε ακραίες καταστάσεις μετασχηματίζεται σε τύψεις συνείδησης, αυτομαστίγωση,νεύρωση...Το άγριο αυτό "πράγμα" που φωλιάζει μέσα μας ζητάει πληρωμή και σκάει μύτη ανά πάσα στιγμή σε μια κουβέντα,μια κίνηση,μια περίεργη ματιά, σκάβει μέσα μας, υπονομεύει τον ψυχικό μας κόσμο και ανατρέπει δεσμούς και ισορροπίες : είναι το πραγματικό φανταστικό, είναι το φανταστικό πραγματικό και ποιά η συμβολική σημασία του ?
Οι αρχαίοι είχαν καταλάβει την αξία του και το είχαν λατρέψει σαν θεότητα το συνέδεαν δε με ιδιαίτερη πρακτική τον διονυσιασμό, που είχε να κάνει με ξέφρενες οργιαστικές τελετές και γιορτές τόσο παραστατικά δοσμένες σε αμφορείς.Αυτές οι τελετές ήταν ουσιαστικά αναγκαίες για την ισορροπία μιας κλειστής κοινωνίας και έλκουν την καταγωγή τους από ακόμη πιο παλιές σχεδόν πρωτόγονες, όπου ο μάγος της φυλής έπεφτε σε έκσταση και ερχόταν σε επικοινωνία με πνεύματα που είχαν σωτήρια αλλά και καταστροφική δύναμη.Μαγείες, θαύματα, μεταφυσικές δοξασίες έχουν μπλεχτεί σαν κουβάρι με τον απλό στοιχειώδη πόθο του ανθρώπου να γίνει ένα με τον άλλον, να μεταλλάξει την αγωνία του θανάτου με το σωτήριο επαναλαμβανόμενο κύμα της αναβλυζουσας ζωής που ζητάει να αναπαραχθεί !!!
Ο Freud την ονόμασε libido, ο Ράϊχ την είπε οργόνη, ο Λακάν juissance και τη συνέδεσε με τη γλώσσα...
Η μουσική και πιο πολύ η ροκ εμπνέεται και έχει σαν αιτία αυτή τη δύναμη.Απ' αυτή την άποψη ο ρόλος της είναι λυτρωτικός και σωτήριος καθώς αυτό που κάνει είναι ότι καθιστά κεντρικες μορφές τους καλλιτέχνες, ανθρώπους δηλαδή που διαχειρίζονται την εσωτερικότητά τους πιο εύκολα απ' τους άλλους από τη μια και από την άλλη δείχνουν στους υπόλοιπους κάποιους τρόπους (περάσματα) ώστε να κάνουν κι αυτοί το ίδιο.

Ο κ.Επαμεινώνδας γελάει και κλαίει ταυτόχρονα...

ένα, δύο, πολλά...

Το αισθητό "άπειρο"(μάλλον το μη αισθητό) είναι μια ψευδαίσθηση του ανθρώπου. Είναι εκείνο που δεν μπορεί να δεί βασικά...Φαντασθείτε ένα μυρμήγκι πως βλέπει τους τοίχους ενός δωματίου σαν κάτι άφθαστο-απέραντο. Το αισθητό "άπειρο" είναι το όριο των αισθήσεων(της όρασης) και συνεπώς της αντίληψης του ανθρώπου.Δεν μπορεί να καταλάβει ένα πράγμα που δεν το αισθάνεται. Γι αυτό και οι απόπειρες που κάνει για να το καταλάβει οδηγούν σε αδιέξοδο.
Κυρίως είναι οπτικό κατασκεύασμα. Φαντασθείτε έναν τυφλό(εκ γενετής) να προσπαθεί να προσδιορίσει το "άπειρο", ούτε σαν είδωλο αντικρυστών καθρεπτών, ούτε σαν αχανές διάστημα, ούτε σαν επαναλαμβανόμενα αντικείμενα, αλλά σαν έναν ήχο που όλο αυξάνεται η έντασή του. Είναι φανερό ότι η ένταση του ήχου δεν μπορεί να είναι απέραντα μεγάλη γιατί και η ακοή δεν είναι απέραντα μεγάλη.Ενας πολύ τεράστιος εκκοφαντικός δεν "ακούγεται" γιατί απλούστατα σπάει το τύμπανο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την όραση. Δεν μπορούμε να δούμε απέραντα μακριά γιατί απλούστατα το μάτι δεν μπορεί να δεί τόσο μακριά.
Επίσης δεν μπορούμε να μετρήσουμε μέχρι το "άπειρο" γιατί απλούστατα δεν μας φτάνει ο χρόνος μιας ζωής. Αρα το άπειρο μάλλον δεν είναι ζήτημα απόστασης αλλά μάλλον χρόνου. Ο Αϊνστάϊν είχε συσχετίσει πολύ το διάστημα με το χρόνο. Λοιπόν το "άπειρο" είναι ζήτημα χρόνου, ενώ εμείς απατώμαστε όταν νομίζουμε ότι είναι ζήτημα απόστασης.
Οταν για παράδειγμα φτιάχνουμε μια ευθεία και λέμε ότι αυτή προεκτείνεται αριστερά και δεξιά μέχρι το "άπειρο" στην ουσία δεν έχουμε άπειρο χρόνο να την κατασκευάσουμε αριστερά και δεξιά. Αρα όταν φτιάχνουμε μια ευθεία στην ουσία εννοούμε όχι την απόσταση που διαγράφουν δύο σημεία ευθύγραμμα προς τα αριστερά και δεξιά αλλά στην ουσία το χρόνο που κάνουν αυτά τα σημεία να διαγράψουν την ευθεία.
Ας πούμε λοιπόν ότι τα σημεία αυτά κινούνται με την ταχύτητα του φωτός. Τότε πράγματι αυτά διαγράφοντας την ευθεία κατευθύνονται στο "άπειρο" γιατί γρήγορα χάνονται.Αν όμως τα σημεία αυτά βρίσκονται πάνω σε δύο μυρμήγκια που κινούνται αντίθετα και είναι πασσαλειμμένα με ασβέστη πάνω σ'έναν μαυροπίνακα, τότε το πολύ να σχηματίσουν κάτι παραπάνω από ένα σημείο.
Αρα το αισθητό "άπειρο" είναι ζήτημα χρόνου όχι χώρου.
Επίσης είναι μία σχετική έννοια και πιστεύω αντί για το σύμβολο "οο" θα έπρεπε να χρησιμοποιούμε το ? Εκφράζει την αγωνία του ανθρώπου για το μέλλον, το σύμπαν, τον θάνατο και δεν έχει καμμιά απόλυτη αξία.
Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα εγγεγραμμένο κανονικό ν-γωνο σ'έναν κύκλο και προσπαθούμε αυξάνοντας το ν να ταυτίσουμε το ν-γωνο με τον κύκλο.Τι σημασία έχει αν αντί 10000 πλευρές πάρω 1000000 ? υπάρχει διαφορά ?
Αρα το αισθητό "άπειρο" έχει να κάνει με τις αισθήσεις του ανθρώπου και με κάποια μεταφυσική αγωνία.
Η αν πάρουμε τη γραφική παράσταση της ακολουθίας αν=1/ν για να καταλάβουμε ότι έχει ασύμπτωτη τον άξονα χ΄χ χρειάζεται να προεκτείνουμε τον χ'χ πάρα πολύ ?
Επίσης δεν έχει να κάνει καθόλου με την έννοια του ορίου. Γιατί το άπειρο δεν είναι μια τιμή που προσεγγίζεται αλλά ποτέ δεν φτάνεται γιατί απλά δεν προσεγγίζεται ποτέ. Πράγματι είναι αστείο να λέμε ότι ο 10000000 είναι πιο κοντά στο συν άπειρο από το 1 γιατί σε σχέση με το άπειρο η διαφορά τους είναι ελάχιστη ! Αλλο παράδειγμα : Ο αριθμός 1000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 προφανώς βρίσκεται πολύ κοντά στο αισθητό "άπειρο" , όμως βρίσκεται πολύ μακριά από το μαθηματικό (νοητό) "άπειρο" αυτό δηλ που χρησιμοποιούμε στα μαθηματικά.
Ας υποθέσουμε ότι ξαφνικά ο άνθρωπος μεγάλωνε κατά 1000 φορές. Αν παρ'όλ' αυτά συνέχιζε να χρησιμοποιεί το ίδιο μετρικό σύστημα τότε θα υπήρχε ένας πληθωρισμός ποσοτήτων.Για παράδειγμα θα μιλούσε για 10000 μέτρα σα να επρόκειτο για λίγα μέτρα ενώ η απόσταση Γης-Σελήνης 400000 χιλιόμετρα θα του φαινότανε σαν από δω μέχρι τη Θεσσαλονίκη.Παρ' όλ' αυτά ενώ θα φαινόταν ότι ο "γίγαντας" βρίσκεται πολύ "μακριά" εν σχέσει με τον κοινό άνθρωπο, εν τούτοις μιλώντας για "άπειρο" και οι δυό τους, προφανώς θα εννοούσαν το ίδιο απόμακρο και σκοτεινό πράγμα.Αυτό είναι το μαθηματικό(νοητό) "άπειρο".
Αυτό που παραμένει κυρίως το ίδιο, όταν τείνουμε προς το άπειρο είναι η αέναη επαναληπτική διαδικασία και επίσης η σύγκριση μιας οποιαδήποτε τιμής με τις προηγούμενες.
Για παράδειγμα, ας φανταστούμε μια πυραμίδα τριγωνική αναποδογυρισμένη. Και ξεκινώντας από την κορυφή Ο κόβουμε παράλληλες φέτες προς τη βάση ΑΒΓ. Προφανώς αυτή η διαδικασία μπορεί να φτάσει μέχρι το "άπειρο".






Τι είναι αυτό που μένει σταθερό ? Το γεγονός ότι τα τρίγωνα ΑΒΓ, Α΄Β΄Γ΄ είναι όμοια ! δηλ έχουν ίδιες σταθερές γωνίες.Ας υποθέσουμε τώρα ότι ΟΑ/ΟΑ΄=ΟΒ/ΟΒ΄=ΟΓ/ΟΓ΄=1/2 οπότε: 4(ΑΒΓ)=(Α΄Β΄Γ΄).Αυτή τη διαδικασία μπορούμε να τη συνεχίσουμε για άπειρα τρίγωνα και προς το Ο αλλά και προς το άπειρο(αντίθετα από το Ο).Δηλ. 4(Α΄Β΄Γ΄)=(Α΄΄Β΄΄Γ΄΄) κ.ο.κ.Τότε σχηματίζεται μια άπειρη ακολουθία τριγώνων με fractal δομή (οποιαδήποτε ζευγάρια διαδοχικών τριγώνων είναι όμοια μεταξύ τους και ο λόγος των εμβαδών τους είναι 1/4).Παίρνοντας τώρα ένα οποιοδήποτε ζευγάρι διαδοχικών τριγώνων έχω πάρει ταυτόχρονα λόγω της αυτοομοιότητας και ολόκληρη την ακολουθία.Αρα με δύο τουλάχιστον αντιπροσώπους της ακολουθίας έχω ολοκληρώσει την απεικόνισή της μέχρι το άπειρο.Με παράλληλο τρόπο πιθανώς εξηγείται γιατί οι πρωτόγονοι άνθρωποι με μια βαθύτερη σοφία μετρούσαν μέχρι το δύο ενώ από κει και πέρα χρησιμοποιούσαν την λέξη "πολλά" !!!

Ο κ. Επαμεινώνδας γελάει και κλαίει ταυτόχρονα...

Ο κ.Επαμεινώνδας είναι ένας ήρωας που επινόησα πριν αρκετά χρόνια.Είναι ιδιαίτερη περίπτωση, είναι μοναχικός,ρομαντικός, σκέφτεται πολύ και πιστεύει ότι όλος ο κόσμος τον κατατρέχει! Αν η τραγικότητά του αγγίζει κάτι από μας τότε μπορεί και να ευθυμήσουμε λίγο μαζί του...